1962 Yılında Tanzanya’da Yaşanan Gülme Krizi Salgını Yüzünden 14 Okul Kapatıldı mı?

Bir Instagram sayfası tarafından 15 Mayıs 2021 tarihinde yapılan paylaşımda 1962 yılında Tanzanya’da yaşanan gülme krizi salgınından dolayı 14 okulun kapandığı iddia edildi. Gönderi 50 binden fazla görüntülenme 9 binden fazla beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

1962 yılında Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını kazanarak ortaya çıkan Tanganika Cumhuriyeti’nin (Günümüzde Tanzanya) Kashasha bölgesinde birkaç kız öğrencinin sınıfta kendilerince espri yapmasıyla başlayan kahkaha sesleri, günler içinde tüm okula yayılır hale geldi. Gülmeyi durduramayan öğrencilere veliler de katıldı ve böylece tam sayısı bilinmese de başlangıçta en az 1000 kişi etkilendi. Bunun sonucunda okul yönetmeliği öğrencilerin derslerine odaklanamadığı gerekçesiyle okulları geçici bir süreliğine iptal etti ve öğrencilerin köylerine gönderildiği raporlandı. Fakat “gülme krizi salgını” tüm köylere bulaştı ve çevre bölgelere de sıçradı. Tam olarak kaç kişinin etkilendiğini tespit mümkün olmasa da binlerce kişinin uzun bir süre boyunca aralıklarla güldüğü ve salgının en az birkaç ay olmak üzere yıl 1 yıl sürdüğü iddia ediliyor. Konu hakkında net bilgiler fazla olmasa da 14’ten fazla okulun geçici bir süreliğine eğitimi durdurduğu belirtiliyor.

Uzmanlar konu hakkında kesin bir yargıda bulunmanın zor olduğunu belirtse de eldeki bulgular ile igili birkaç hususa vurgu yapıyorla. İlk olarak insanlar kriz durumlarında psikolojik olarak farklı tepkiler verebiliyor; bazen bir kahkaha bazen ise bir mide bulantısı veya baş dönmesi salgın etkisi yaratabiliyor. Hastalık bir virüsten kaynaklanmıyor ve bu yüzden tam bir tedavisi olmadığı belirtiliyor. Tanzanya’da yaşanan olayda ise Texas Üniversitesi’nden Christian Hempelmann, bölgede yeni kazanılan bağımsızlığın getirdiği psikolojik durum ve zor durumdaki halkın yaşadığı stres dolayısıyla böyle bir dışa vurumun yaşandığını; sadece gülme değil ağlama, sinir atakları geçirme, huzursuzluk, amaçsız bir şekilde koşma gibi eylemlerin de yapıldığı belirtiliyor.

Hempelmann yaşanan durumu “kitlesel psikojenik” hastalık vakası olarak tanımlıyor. Gülme krizinin sadece bir grup kahkahası olmadığını, daha çok aynı stresi yaşayan insanların bilinçaltında semptomlarını kopyaladığı belirtiyor. Yani bu tür vakalar mutluluktan değil stresten ve ani psikolojik değişmelerden dolayı yaşanmakta ve insanlar ağrıdan bayılmaya, solunum problemlerine kadar anksiyeteye bağlı semptomlar göstermişler.

Salgın bölgeden bölgeye değişmekle beraber bir insanın 1 ay boyunca gülmesi anlamına gelmiyor. Gülme eyleminin solunum sistemi üzerinde ağır bir yük olduğu bir gerçek ve kahkahalar ile bir insanın bir dakikadan fazla gülme ihtimali oldukça düşük. Eldeki bilgilere göre, insanlar aralıklarla nedensiz bir şekilde birkaç gün gülüyor ve sonra eylem etkisini yitiyor; fakat bu süre zarfında semptom diğer bir bölgeye yayılmış oluyor. Bu şekilde salgının devamı sağlanıyor. Tanzanya’da yaşanan benzer olayların çevre ülkelerde de yaşandığına dair raporlar da mevcut.

15 Mayıs 2021 tarihinde 1962 yılında Tanzanya’da yaşanan gülme krizi salgını yüzünden 14 okul kapandığı iddia edilmişti. 1962 yılında Tanzanya’da gülme krizi salgını olarak adlandırılabilecek bir durumun yaşandığı sınırlı bilgilerle de olsa doğrulanabiliyor. Bunun sonucunda raporlandığı üzere de 14’ten fazla okulun geçici bir süreliğine kapandığı da güvenilir kaynaklarda belirtilmiş.