Orman Genel Müdürlüğü'nün Bütçe Payı Düşüyor

Temmuz ayının son günlerinde Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve günler içinde özellikle de Muğla’nın Marmaris ve Milas ilçeleri olmak üzere ülkenin birçok şehrinde görülen ve ciddiyetini sürdüren orman yangınları Türkiye’nin gündem konusu. Yangınların yayılmasında Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaşanan iklim değişikliklerinin ve hava sıcaklığında yaşanan artışlarının yanı sıra, nem ve rüzgârın da oldukça etkili olduğu söyleniyor. Kamuoyunun tartıştığı bir diğer konu ise Türkiye’nin yangın söndürme filosu ve ilgili kurumların orman yangınlarıyla mücadele için ayırdıkları bütçeler ve yaptıkları harcamalar oldu.

Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) ve OGM’ye bağlı Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı da konuya ilgili kurumların başında geliyorlar. Peki devlet bu kurumlara son 10 yılda ne kadar bütçe ayırdı? Bu kurumlar hangi alanlara ne kadar harcama yaptılar?

Bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde OGM’nin yayımladığı mali durum raporunda, 2021 yılında yapılacak helikopter alımı, makine teçhizatı alımı projesi, bina ve tesis projeleri gibi faaliyetlere dair planlar açıklandı. Temmuz 2021’e kadar bu projelere yapılan harcamalara ilişkin haberler kamuoyunda oldukça yankı uyandırmıştı. Bunun yanı sıra 2021’de OGM’ye ayrılan 4,2 milyar TL’lik bütçe ödeneği de bu haberlerde yer almıştı.

OGM’nin yıllara göre ayrılan bütçesi ve başlangıç ödenekleri, Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın “Merkezi Yönetim Bütçe Kanunları” raporlarında yayımlanıyor. Buna göre, 2021 yılında OGM’ye ayrılan bütçe de tam olarak 4 milyar 205 milyon 954 bin TL olarak gözüküyor. OGM’nin yer aldığı özel bütçeli idareler içindeki payı 2021’de %3,51 iken, merkezi yönetim bütçesi içindeki payı ise %0,31. Devletin son 10 yılda OGM’ye ayırdığı bütçeye bakıldığında, bütçenin TL bazlı 1,9 milyar TL’den 4,2 milyar TL’ye yükseldiği görülse de kurumun toplam bütçe içindeki payı oldukça düşüş gösterdi.

2012 yılında 1,9 milyar TL’lik bütçesi ile OGM, genel bütçe içinde %0,53’lük bir paya sahipken, 2015 yılında %0,54’lük bir paya sahipti. Bu pay 2015’ten bu yana her yıl azalarak 2021’de %0,31’lik seviyeye geriledi. Ayrıca devlet, bütçeden OGM’ye 2015 yılındaki gibi %0,54’lük bir pay ayırsaydı, OGM’nin 2021 yılındaki bütçesi yaklaşık 7,3 milyar TL seviyesinde olabilirdi.

OGM’nin yıllık harcamalarına bakıldığında ise harcamaların son yıllarda ayrılan bütçeden daha fazla olduğu gözlemleniyor. 2012 ve 2013 yıllarında OGM, kendisine ayrılan bütçeden daha az bir harcama yapmış olsa da, 2014’ten 2020 yılına kadar olan harcamaları ayrılan bütçelerden daha fazlaydı. Örneğin; 2019’da yaklaşık 3,3 milyar TL’lik bir bütçe ayrılmışken harcamaları 3,5 milyar TL olmuş. Ardından 2020’de ayrılan bütçe de bir önceki seneki harcamalarına yakın seviyelere yükselmiş.

OGM’nin merkez birimleri dahilinde olan ve gündemde de oldukça yer bulan bir kurum da Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı. Medyada yer alan haberlerdeki bilgiler de OGM’nin mali raporunda “Orman Yangınlarıyla Mücadele” başlığı altında kamuoyuna sunulmuştu. Yıllara göre daire başkanlığına ayrılan bütçeler incelendiğinde hem TL bazında hem de OGM bütçesindeki pay bazında oldukça değişkenlik gösteren veriler mevcut.

Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı'nın son yıllardaki harcamalarının OGM’nin toplam harcamaları içindeki payı da bütçe verilerindeki gibi yıllara göre oldukça değişiklik gösteriyor.

2020 yılında Türkiye’de 3 bin 399 orman yangınına müdahale edildi ve bu yangınlar neticesinde 20 bin 971 hektarlık ormanlık alan zarar gördü. Orman Genel Müdürlüğünün faaliyet raporunda açıkladığı veriler doğrultusunda toplam harcaması 2020’de 3 milyar 902 milyon 754 bin TL. Bu harcamanın 1 milyar 925 milyon TL’si personel gideriyken, sermaye giderleri 640 milyon TL, mal ve hizmet alım giderleri ise 515 milyon TL tutarındaydı.

Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı’nın 2020 için başta ayırdığı bütçe 184,6 milyon TL iken bu bütçe yıl sonunda 420,3 milyon TL’ye çıkarılmış, toplam harcama ise 419,2 milyon TL tutarında yapılmış. Orman yangınlarıyla mücadele faaliyetleri kapsamında da OGM’nin raporda şöyle açıklamaları bulunuyor: