Cezaevinde Bulunanların Sayısı Artmaya Devam Ediyor

TÜİK geçtiğimiz günlerde "Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri" başlığı altında Türkiye’de ceza infaz kurumunda bulunan kişilerin verilerini kamuoyu ile paylaştı. Cinsiyeti, yaş gurubu, eğitim durumu, suç türü, uyruğu gibi birçok farklı kalemde cezaevindeki kişi sayısı hükümlü ve tutuklu başlığı altında da açıklandı. Ayrıca bu bülten çalışmasında TÜİK’in yayınlamış olduğu istatistikler ile beraber World Prison Brief (WDP)’nin yayınlamış olduğu istatistiklerle Türkiye’nin bu konuda dünya ülkeleri arasındaki yeri de incelendi.

TÜİK’in yayınlamış olduğu verilere göre, Türkiye’de ceza infaz kurumlarındaki hükümlü ve tutukluların toplamı 2010 yılından 2019 yılına kadar geçen 10 senede yaklaşık 2,4 katına çıktı. 2010 yılında 120,2 bin seviyesinde olan ceza infaz kurumlarının toplam popülasyonu 2015 yılına kadar düşük bir ivmeyle artarak devam etse de 2015 yılında 177,3 bin seviyesinde olan toplam popülasyon, 2019 yılında 291 bin 546’ya kadar yükseldi. Buna ek olarak ceza infaz kurumlarındaki toplam kişi sayısı 2019’da bir önceki yıla göre %10,1 seviyesinde artış gösterdi. Ayrıca Türkiye’deki toplam ceza infaz kurumu da 2019 yılında bir önceki yıla göre 389’dan 362’ye düştü.

TÜİK yayınladığı bu raporda ceza ve infaz kurumlarındaki toplam popülasyonu “hükümlü” ve “tutuklu” başlığı altında açıklıyor. Bilindiği gibi hükümlü; bir suçtan suçlu bulunup mahkeme tarafından da hüküm giymiş kimselere denirken, tutuklu; mahkeme tarafından henüz suç işlediğine hükmedilmemiş olan kişiler olarak tanımlanıyor.

2019 yılında ceza infaz kurumlarındaki popülasyonun %84,1’i hükümlü sıfatındayken, %15,9’u ise tutukluydu. 2016 yılında ise dönemin siyasi olayları sebebiyle de bu oranlar %63,8 ve %36,2 seviyesindeydi.

Cezaevindeki kişiler cinsiyetlerine göre incelendiğinde ise yıllardan bu yana erkek nüfusunun kadın nüfusundan oldukça fazla olduğu görülüyor. 2019 yılında erkek nüfusu yaklaşık 280,1 bin kişi iken, kadın nüfusuysa 10 bin 400 seviyesindeydi. Oransal bazda bakıldığında kadınların oranı 2017’de son 10 yılın en üst seviyesinde, %4,3 iken, 2019 yılında ise %3,9’a geriledi.

TÜİK’in Ceza İnfaz Kurumu İstatistikleri’nde paylaşılan en önemli verilerden bazıları da suç türüne ve eğitim durumlarına göre hükümlüler. Cinayet, uyuşturucu ticareti ve kullanımı, sahtecilik, hırsızlık, yaralama gibi birçok suç türüyle beraber bu suçları işleyenlerin eğitim durumu ve yargının bu suçlulara vermiş olduğu kararlara dair birçok haber kamuoyu tarafından paylaşıp tartışılıyor. Gerek sosyal medyadaki gerekse de televizyon, gazete gibi basın yayın organlarındaki haberler eşliğinde yapılan tartışmalar neticesinde hükümlülerin işledikleri suç türleri ve eğitim durumları bir o kadar önem teşkil ediyor.

Rapora göre 2019’da hüküm giymiş yaklaşık 282 bin kişiden en çok işlenen suç türleri “hırsızlık”, “yaralama” ve “uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti”. 2019 yılında hırsızlıktan dolayı hüküm giyen 42,7 bin kişi bulunurken, yaralama suçundan 34,9 bin, uyuşturucu imal ve ticaretinden ise yaklaşık 19,7 bin kişi hüküm giymiş. Bunların yanında halk tarafından merak edilebilecek önemli birkaç suç türü olan öldürmekten hüküm giyen kişi sayısı yaklaşık 9,6 bin, cinsel suçlardan hüküm giyen 5,8 bin, ailenin korunması tedbirine aykırılık suçundan hüküm giyen kişi sayısı da yaklaşık 5,1 bin.

2019’da mahkemeler tarafından hüküm giymiş kişiler eğitim durumlarına göre incelendiğinde de en çok hüküm kişilerin ortaokul, lise ve ilkokul mezunları olduğu gözüküyor. Okuma yazma bilmeyen, eğitim durumu bilinmeyen ve okuryazar olup da bir okul bitirmeyenlerin toplam nüfus içindeki payının düşük olması sebebiyle de listenin gerisinde bu kalemlerin geldiği söylenebilir. Ayrıca eğitim durumları içerisinde bir mezuniyet derecesine erişebilmiş hükümlüler arasında listenin en altında ise 20 bin 653 kişiyle yükseköğretim mezunları yer almakta. Buradan da mezuniyet derecelerine göre en az hüküm giyen kişi sayısının yükseköğretim mezunları olduğu çıkarımı yapılabilir.

World Prison Brief (WPB) açıkladığı güncel verilerle dünya ülkelerini hem toplam cezaevi popülasyonu açısından hem de 100 bin kişi başına düşen cezaevindeki kişiler açısından inceliyor ve ülkelerin karşılaştırmasını yapıyor. WPB’nin açıkladığı en güncel verilere göre ise ABD 2,1 milyon ile hem toplam cezaevi popülasyonu açısından hem de 100 bin kişi başına düşen cezaevindeki kişi sayısı açısından dünyada 1. sırada yer alıyor. 223 ülkenin cezaevi popülasyonunun incelendiği bu listede Türkiye ise 281,1 bin kişiyle dünyada 7. sırada. 100 bin kişi başına düşen cezaevi popülasyonu başlığında ise Türkiye tüm ülkeler içerisinde 29. sırada.