Anayasa Değişikliği HSYK'da Neleri Değiştirecek?

16 Nisan’da oylayacağımız anayasa değişikliğinin en önemli maddelerinden birini de Anayasa’nın 159. maddesinde yapılması planlanan değişiklik oluşturuyor. Bu madde, aynı zamanda 12 Eylül 2010 referandumunda da değişikliğe uğrayan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) nasıl oluşturulacağını düzenleyen madde. Yeni anayasa değişikliği teklifinde kurumun ismi “Hakimler ve Savcılar Kurulu” olarak değiştiriliyor.

Peki Bu Kurul Neden Önemli?

HSYK’nın resmi internet sitesi kurumun misyonunu şu şekilde açıklamıştır:

“Adil yargıyı tesis etmek üzere, hâkimler ve savcılarla ilgili işlemleri, hukukun üstünlüğü, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik ve savcılık teminatı esaslarına göre yerine getirmektir.”

Bu misyonun gerektirdiği yetkiler haricinde dört ana görevinden öncelikli olarak bahsetmek gerekiyor:

1982 Anayasası’na göre kurulan HSYK, 2010 referandumundan önce 7 asıl ve 5 yedek üyeden oluşuyordu. Adalet Bakanı kurul başkanlığı yaparken bakanlık müsteşarı da kurulun tabii üyesiydi. Diğer 5 asıl üyeyi de Cumhurbaşkanı, Yargıtay ve Danıştay’ın önerdiği üyeler arasından seçiyordu.

2010 anayasa değişikliğiyle HSYK’nın üye sayısı 22’ye çıktı. Adalet Bakanlığı ve müsteşarı kurul üyeliğini sürdürürken, Cumhurbaşkanı’na 4 üye, Yargıtay’a 3 üye, Danıştay’a 2 üye, Türkiye Adalet Akademisi’ne 1 üyeyi seçme hakkı getirildi. Geri kalan 7 üye adli hâkim ve savcıların, 3 üye de idari hâkim ve savcıların katılacağı seçimlerle belirlendi.

16 Nisan 2017’de oylanacak Anayasa değişikliği referandumu ile kurulun isminin değiştirilmesi yanında farklı kurumlardan tesis edilen üye yapısı sadece Cumhurbaşkanı ve TBMM ile kısıtlanıyor. Gündemdeki anayasa değişikliğinde, Adalet Bakanı ve müsteşar yerini korurken, Cumhurbaşkanı birinci sınıf adli ve idari hâkim ve savcılar arasından 4 üyeyi, TBMM ise Yargıtay, Danıştay ve yükseköğretim kurumlarında görev yapan hukukçu ve avukatlar arasından 7 üyeyi seçecek. Böylelikle değişlik teklifi halkoylamasında kabul edilirse, yeni HSYK’nın tüm üyeleri siyasi merciler tarafından belirlenecek.