OECD Eğitime Bakış Raporu – Eğitim Finansmanı

19 Eylül itibariyle yeni eğitim-öğretim yılı başladı. Biz de bu vesile ile OECD’nin hazırladığı ve 15 Eylül 2016’da yayınladığı Eğitime Bakış raporunu inceliyoruz. Söz konusu rapor oldukça detaylı, dolayısıyla rapordaki tüm verileri tek bir seferde incelemek çok zor. Bu sebeple, bu içeriğimizde eğitime harcanan miktarla ilgili verileri derledik.

Öğrenci Başına Harcanan Miktar

Eğitim kalitesi ile ilgili önemli kriterlerden biri eğitime ayrılan bütçe ve öğrenci başına yapılan harcamalar. Eğitimin tüm seviyelerinde, öğrenci başına yapılan harcamalara dair ülkelerin sıralamasını gösteren tabloyu aşağıda inceleyebilirsiniz.​

Raporda incelenen 45 ülke arasında, öğrenci başına yaptığı 3.327 dolarlık harcamayla Türkiye 33. sırada yer alıyor.

OECD ülkeleri arasında öğrenci başına harcanan ortalama miktar 10.493 Amerikan doları seviyesinde. Bu harcama, bir öğrenci başına ilkokuldan yüksekokula kadar tüm eğitim seviyelerinde ayrı ayrı harcanan miktarı gösteriyor. Bu miktarı eğitim seviyesine göre incelediğimizde ise ilkokul seviyesinde ortalama 8.477 dolar, ortaokul seviyesinde 9.980 dolar, lise seviyesinde 9.990 dolar ve yüksekokul seviyesinde ise 15.772 dolar olduğunu görüyoruz. Genel olarak raporda incelenen tüm ülkelerde yüksekokul seviyesinde harcamaların arttığı gözleniyor.

Gayrisafi Yurtiçi Hasıladan Eğitime Ayrılan Pay

Bir diğer önemli gösterge de eğitime ayrılan harcamaların kişi başına gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı (GDP per capita). Diğer bir deyişle, ilk ve orta öğretimin çoğunlukla zorunlu olması, bu alanda öğrenci başına harcanan miktarın aynı zamanda okul çağındaki bireylere harcanan miktar olduğunu da gösteriyor. Dolayısıyla söz konusu gösterge, kişi başına düşen yurtiçi hasılanın ne kadarının eğitime harcandığı şeklinde de yorumlanabilir.

Bu açıdan bakıldığında, OECD ülkeleri arasında ilkokuldan yükseköğretime dek öğrenci başına ortalama harcanan miktarın kişi başı gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı %29. Bu oran ilkokul seviyesi için %22, ortaöğretim için ise %25. AB üye ülkeleri arasında ortalamalar ise ilköğretim için %23, ortaöğretim için ise %26.

     

Tablodan da anlaşılacağı gibi Türkiye’nin kişi başına düşen gayrisafi milli hasıladan öğrenci başına harcanmak üzere ayırdığı miktar, OECD ortalamasının hayli altında kalıyor. Nitekim raporda incelenen ülkeler arasında da Türkiye ayırdığı pay ile son sıralarda yer alıyor.

Ancak bu noktada yıllara göre değişimi de belirtmek gerekiyor. Söz konusu rapora göre Türkiye’de eğitime (yükseköğretim hariç) ayrılan miktarın yıllara göre değişimi aşağıdaki gibi. Bu tablodaki rakamlar 2008 yılı baz alınarak (=100) oluşturulmuş.

Tabloya bakıldığında Türkiye’de öğrenci başına yapılan harcamada miktar açısından bir iyileşmenin söz konusu olduğu görülüyor.

Eğitime Harcanan Miktar (Kamu ve Özel Sektör)

Son olarak eğitime harcanan miktara bir de kamu ve özel sektör karşılaştırması açısından bakalım. Aşağıdaki grafikte raporda incelenen ülkelerde kamu ve özel sektörün eğitime yaptığı harcamaların gayrisafi yurtiçi hasılaya oranlarını görebilirsiniz.

Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bir çok ülkede kamu ve özel sektörün yaptıkları toplam harcamanın gayrisafi yurtiçi hasılaya oranları OECD ortalamasının altında seyrediyor. Ayrıca incelenen tüm ülkelerde kamunun ayırdığı payın çoğunluğu oluşturduğu görülüyor.

Kaynak

OECD Eğitime Bakış Raporu (2016)