Küresel İşçi Hakları Endeksi

Sosyal Politikalar

İlk yayın :

17 Ekim 2017

Yazar:

"Bu içerik Doğruluk Payı editörü Ceren Satıl tarafından güncellenmiştir."

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), dünya genelinde işçi haklarını inceleyen 2020 Evrensel Haklar Endeksi’ni haziran ayında yayınladı. 2020 yılı, işçi hakları ihlallerinde yedi yılın en yüksek seviyesinde yer aldı.

Küresel İşçi Hakları Endeksi Nedir?

ITUC’un hazırladığı küresel haklar endeksinde 144 ülke yer alıyor. Bu ülkelerdeki işçi hakları değerlendirilirken beş ölçüt kullanılıyor. Ülkeler bu kategorilere yerleştirilirken, listedeki ülkelerde bulunan sendikalara ve uzmanlara anketler gönderiliyor. Bu anketler aracılığıyla belgelenen hak ihlalleri de sonradan 97 gösterge ışığında kodlanıyor ve ülkelerin işçi hakları açısından durumunu gösteren sıralama oluşuyor.Bu sıralama 6 kategoride değerlendiriliyor.

1 puan - Hakların sistematik ihlali söz konusu değil: 1 puan alan ülkelerde kolektif işçi hakları garanti altında ve işçilerin toplu sözleşme yapma ve grev yapma hakları mevcut. İşçi hakları ihlalleri olsa da bunlar düzenli ve sistematik değil.

2 puan – Tekrarlayan hak ihlalleri mevcut: 2 puan alan ülkelerde kolektif haklar kısmen daha zayıf ve hakların kullanımını bazen hükümetler bazen de özel şirketler ihlal etmekte.

3 puan – Düzenli hak ihlalleri mevcut: 3 puan alan ülkelerde kolektif haklar yeterince güvence altında değil ve düzenli olarak ihlal ediliyorlar. Hukuki mevzuatta ve pratikte problemler mevcut.

4 puan – Sistematik hak ihlalleri mevcut: 4 puan alan ülkelerde sistematik hak ihlalleri var. Burada hem hükümet hem de şirketler hakların kullanımını sistematik bir şekilde engellemekte.

5 puan – Haklar güvence altında değil: 5 puan alan ülkeler, endeks tarafından işçi olmanın en zor olduğu ülkeler olarak görülmekte zira burada hukuki mevzuat haklardan bahsetse de bu hakların korunması için hiçbir mekanizma yok.

5 puan üstü – Hukukun üstünlüğünün olmadığı ülkeler: Bu ülkelerde hukuk, çatışma veya askeri operasyonlar nedeniyle askıya alındığından, haklara dair herhangi bir güvence de mevcut değil.

Küresel Haklar Endeksi’nde Türkiye’nin Performansı

Endeksin yer aldığı raporda Türkiye’ye verilen puan 5; yani Türkiye hakların kesinlikle güvence altında olmadığı ülkeler arasında:

Bunun yani sıra Türkiye, 2020 İşçi Hakları Endeksi’nde en kötü çalışma koşullarına sahip 10 ülke arasında yer aldı.

144 ülkenin yer aldığı raporda, Suriye, Libya ve Yemen gibi ülkelerinde içinde olduğu 9 ülke, 5+ puan ile hukukun askıya alındığı ülkeler arasında yer aldı. Türkiye’nin de arasında olduğu 5 puan alan ülke sayısı 32. Meksika, Peru ve Sırbistan gibi ülkelerin içinde bulunduğu 4 puan alan 41 ülke var. Düzenli hak ihlallerinin yaşandığına işaret ederek, 3 puan alan 24 ülkenin arasında İngiltere, Rusya ve Avustralya var. Hakların nispeten daha iyi durumda olduğu ülkeleri işaret eden 1 puan ve 2 puan kategorisinde toplam 38 ülke yer alıyor.