200.000 TL’lik Aracın Fiyatı Bir Yılda %80’in Üzerinde Artış mı Gösterdi?

Türkiye’de sıfır araç fiyatlarındaki artış kamuoyunun dikkatini çekmeye devam ediyor. Dolar kurunun yükselişi ve maliyet artışlarından en çok etkilenen sektörlerden birisi otomobil sektörü. Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) 2 Eylül 2022 tarihinde yayımladığı rapora göre, 2022 yılının Ağustos ayında otomobil ve hafif ticari araç pazarı bir önceki yılın aynı ayına göre %17,3 oranında düşüş gösterirken, 2022 Ağustos’unda otomobil satışları, 2021 Ağustos’una göre %21,3 azaldı. Otomobil fiyatları gündemi meşgul ederken, Instagram’da yer alan bir hesap tarafından Renault markasının Clio Joy 1.0 Tce X-Tronic 90 bg modelinin satış fiyatının Eylül 2021’den Eylül 2022’ye kadar olan süreçte enflasyon oranı olan %80,2’nin üzerinde artış gösterdiğine ilişkin paylaşım yapıldı. Paylaşımda ayrıca asgari ücret özelinde alım gücünün düştüğüne de yer verildi. 

Söz konusu iddiada Clio 5 Joy X-Tronic 90 bg model aracın Eylül 2022 fiyatının 485.900 TL olduğu belirtilmişti. Renault’un resmi sitesindeki sıfır binek araç fiyat listesine bakıldığında 13 Eylül 2022 tarihinde Clio’nun bahsi geçen modelinin iddiada yer aldığı gibi 485.900 TL olduğu görülüyor. İddiada, 2021 Eylül’ü içinse fiyatın 200.000 TL olduğu aktarılmıştı. Arama motorlarında anahtar kelimeler kullanılarak gerçekleştirilen aramalarda otomobillerle ilgili haberlerin yer aldığı birçok internet sitesine ulaşılıyor. Haber 7’nin otomobil sayfası OtoRehberi, Otomobilir ve Ekonomist 2021 yılının Eylül’ünde yayımladıkları haberlerde Renault binek araçların anahtar teslim satış fiyatlarına yer vermiş. Fiyatlara bakıldığında Clio’nun bahsi geçen modelinin iddiada belirtildiği gibi 200.000 TL olduğu sonucuna varılıyor. Bir yıllık yüzdelik değişim incelendiğinde ise otomobil fiyatının Eylül 2021’den Eylül 2022’ye kadar %142,95 oranında arttığı görülüyor. 

İddiada ayrıca 2021 yılının asgari ücreti olan 2.825 TL ve güncel asgari ücret 5.500 TL ele alınarak alım gücü karşılaştırması yapılmıştı. Buna göre geçtiğimiz yılın asgari ücretiyle 70 ayda alınan otomobilin bu yıl 88 ayda alınabileceğine yer verilmişti. Satış fiyatları ve asgari ücret rakamları kontrol edildiğinde yapılan hesaplamanın da doğru olduğu ortaya çıkıyor. Buna göre bir asgari ücretlinin, bahsi geçen otomobile sahip olabilmek için geçtiğimiz yıla göre 18 ay daha fazla çalışması gerekiyor.

Otomobil fiyatlarının artmasında Özel Tüketim Vergisi’nin (ÖTV) payı da büyük önem teşkil ediyor. Doğruluk Payı olarak daha önce motorlu taşıtlardan alınan ÖTV miktarına ilişkin bir içerik yayımlamıştık. 13 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de açıklanan 2022 yılı için motorlu taşıtlardan alınacak ÖTV miktarına göre, motor silindir hacmi 1,6 cm³’ü geçmeyen araçlardan vergisiz fiyatı 120 bin TL’den düşük olanlara %45 ÖTV uygulanırken, 120-150 bin TL arasındakilere %50, 150-175 bin TL arasındakilere %60, 175-200 bin TL arasındakilere %70 ve 200 bin TL’nin üzerinde olanlara %80 oranında ÖTV uygulanmakta. Günümüz Türkiye koşullarında en uygun fiyatlı araçların vergisiz fiyatı yaklaşık 170-175 bin TL’den başladığında pratikte %70’in altındaki ÖTV dilimleri geçersiz kalıyor. Motor silindir hacmi 1,6 cm³’ten küçük ve vergisiz satış tutarının 175 bin TL olduğu bir araç alınmak istendiğinde, devletin belirlediği %70 ÖTV oranı ve %18 KDV ile satış fiyatı 351 bin TL’ye yükseliyor. Sonuç olarak aracın vergisiz fiyatı üzerinden toplamda %100,6 oranında vergi alındığı görülüyor.

Bir Instagram hesabı tarafından yapılan paylaşımda 2021 Eylül’de 200.000 TL olan Renault markasının Clio 5 modelindeki fiyat artışının 2022 Eylül’de yıllık enflasyon oranının üzerinde artış gösterdiği ve asgari ücret ele alınarak alım gücünün düştüğü iddia edilmişti. TÜİK tarafından 2022 Ağustos ayı enflasyon oranı %80,2 olarak açıklandı. İddiada bahsi geçen otomobilin fiyatı ise bir yılda %142,95 oranında artmış ve geçtiğimiz yılın asgari ücretiyle söz konusu araç 70 ayda alınabilirken, güncel asgari ücretle 88 ayda alınabiliyor.