Yerel Seçimlerde Rekabetin Yüksek Olması Beklenen Şehirler

31 Mart 2024’te yapılacak yerel seçimler yaklaşırken aday listeleri kesinleşti. 2019’da ittifakların stratejileriyle kıyasıya bir seçim rekabeti yaşanmış ve bazı yerlerde ittifak partilerinin tek bir adayda birleşmesiyle İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde yönetim değişmişti. Bu seçimlere ise  dağılan ittifaklar ve 2023 genel seçimlerinin sürpriz çıkış yapan partileri damga vuracak gibi görünüyor. 2019’da yerel seçimlerde ittifak stratejisi yürüten CHP ve İYİ Parti artık aynı ittifak içinde değil. AK Parti ve MHP de sınırlı bir yerel seçim işbirliğine devam ediyorlar. 2023 genel seçimlerine Cumhur İttifakı içinde katılan Yeniden Refah Partisi de yerel seçimlere tek başına katılıyor. Bu nedenle 2019’da büyük farkla kazanılan belediyeler de bile sonuçları kestirmek o kadar kolay değil. 

Şüphesiz ki, yerel seçimlerin en çekişmeli illerinden birisi Giresun olacak. 2019’da kazananın 310 oyla belli olduğu ilde 1999’dan bu yana belediye başkanlığı AK Parti ve CHP arasında el değiştiriyor. 1999’da CHP’li Mehmet Işık’ın başkan seçildiği belediye 2004’te AK Parti’ye 2009 ve 2014’te CHP’ye ve 2019’da tekrar AK Parti’ye geçmişti. 2019’da AK Parti adayı Aytekin Şenlikoğlu’nun %48,8 oya ulaşmasındaki en büyük neden de şüphesiz Cumhur İttifakı ortağı MHP’nin aday göstermemiş olması. MHP’nin yine aday göstermediği 2024 seçimlerinde AK Parti, mevcut belediye başkanı ile yoluna devam ediyor. CHP’nin Giresun adayı ise Fuat Köse. 

Fakat 2019’daki denklemi bozacak iki gelişme var: İlki 2019’da İYİ Parti’nin de desteğini alan CHP bu seçimde İYİ Parti adayı Harun Cici ile de yarışmak zorunda. İkinci gelişme ise Cumhur İttifakı üyesi Yeniden Refah Partisi’nin de Mesut Aydın ile belediye başkanlığı rekabetine dahil olacak olması. 

2019’da seçim rekabetinin nefes kestiği bir diğer yer de Yalova’ydı. MHP ve İYİ Parti’nin aday çıkarmadığı seçimde CHP’li belediye başkanı Vefa Salman ile AK Parti adayı Yusuf Ziya Özbatak yarıştı. 338 oyun kazananı belirlediği seçimde Vefa Salman ikinci dönem için de belediye başkanı seçildi. Ancak Vefa Salman’ın Yalova’daki ikinci dönemi kısa sürdü. Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun 2020 yılında başlattığı yolsuzluk soruşturması kapsamında 27 Şubat 2020’de görevinden ayrıldı. Vefa Salman’ın yerine ise belediye meclisinde yapılan seçimle AK Parti meclis üyesi Mustafa Tutuk getirildi. 

AK Parti 2024 seçimlerinde mevcut belediye başkanı Mustafa Tutuk ile devam edileceğini açıkladı. CHP ise Mustafa Tutuk’a rakip olarak İBB’de bir dönem meclis üyeliği de yapmış olan Mehmet Gürel’i duyurdu. MHP yine seçime girmezken, İYİ Parti ise Halil İbrahim Tokay ile seçime giriyor. 

Yalova yakın farkla biten seçimlere alışkın bir il. 2014 seçimlerinde de AK Parti’nin adayı dönemin belediye başkanı Yakup Bilgin Koçal ile CHP’nin adayı Vefa Salman arasından geçen yarış nefes kesmişti. İlk sayımın ardından Yakup Bilgin Koçal’ın seçimleri yalnızca 1 oy farkla kazandığı açıklandı. Fakat CHP sonuca itiraz etmesiyle yapılan sayımda Vefa Salman’ın 6 oy farkla kazandığına dair ikinci bir açıklama yapıldı. AK Parti’nin itirazı sonrasında oy kullanma hakkı olmayan 7 kişinin oy kullandığı gerekçesiyle seçim iptal edildi. 1 Haziran 2014’te yapılan yenileme seçimlerinde ise Vefa Salman bu sefer 356 oy farkla Yalova Belediye Başkanı seçildi.

2012’de büyükşehir olan Balıkesir’in ilk büyükşehir belediye başkanı 2014 seçimlerinden %39,7 ile galip çıkan AK Parti adayı Ahmet Edip Uğur olmuştu. Bu seçimde 2009’da İsmail Ok ile seçimi kazanan MHP %31,6, CHP ise % 25,3 oranında oy aldı. 2017’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın istifasını talep ettiği belediye başkanları arasında yer alan Uğur istifa etti ve yerine Altıeylül Belediye Başkanı Zekai Kafaoğlu seçildi. 

İttifak stratejilerinin uygulandığı 2019 yerel seçimlerinde ise Balıkesir’de AK Parti - İYİ Parti rekabeti yaşandı. İsmail Ok bu sefer İYİ Parti adayı olarak üçüncü kez aday oldu.  AK Parti ise mevcut belediye başkanı Zekai Kafaoğlu yerine Yücel Yılmaz’ı aday gösterdi. CHP ve MHP’nin aday çıkarmadığı seçimde Yücel Yılmaz, İsmail Ok’a %1,3 fark atarak Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı oldu.

1989 ve 1994 yıllarında DYP’den aday olan ve iki dönem arka arkaya seçimleri kazanan Sami Gökdeniz’den bu yana Balıkesir’de bir belediye başkanı ikinci dönemini yaşayamadı. 31 Mart’ta yapılacak seçimler için ise AK Parti Yücel Yılmaz ile 30 yıllık rekoru kırmaya çalışacak. MHP, 2019’da olduğu gibi bu yıl da aday çıkarmadı. CHP, Yücel Yıldız’ın karşısına rakip olarak Balıkesir milletvekili görevini de üstlenmiş olan Ahmet Akın’ı gösterirken  İYİ Parti, AK Parti ve İYİ Partide milletvekili görevlerini üstlenmiş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eski doktoru Turhan Çömez’i aday gösterdi. 

Balıkesir’de 2023 genel seçimlerinde AK Parti, CHP’nin %3,2 farkla önünde yer aldı. 

AK Parti’nin kurulduğu dönemden bugüne kadar Bursa’da ciddi bir hegemonyasının bulunduğunu söylemek mümkün. Özellikle 2004 yılındaki seçimlerden 2019’daki seçimlere kadar bu çok rahat gözlemlenebiliyor. 2009 ve 2014’te yapılan seçimlerde AK Parti’nin adayı Recep Altepe, en yakın rakibi CHP’nin aday isimlerine % 20’nin üzerinde fark atarken, 2004 seçimlerinin kazananı Hikmet Şahin ise en yakın rakibi CHP’li adaya % 36,5 fark atmıştı. 2017 yılında Recep Altepe’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından istifası istendi. Yerine ise Alinur Aktaş geldi.

İttifakla girilen 2019 seçimlerinde ise CHP’nin adayı Mustafa Bozbey AK Parti’nin adayı Alinur Aktaş karşısında büyük bir sürprize imza atarak oy farkını % 2,5 seviyesine getirdi. İYİ Parti ve MHP bu seçimde aday göstermediler. 

31 Mart seçimlerinde ise iki başkan adayı tekrar karşı karşıya gelecek. Ancak bu sefer yarışa İYİ Parti, DEM Parti ve Yeniden Refah Partisi de dahil oluyor. İYİ Parti Bursa’da Yüksel Selçuk Türkoğlu’nu aday gösterirken, DEM parti de İhsan Seylan’ı ve Bilmez Erbağ’ı çıkardı.

AK Parti, 2023 genel seçimlerinde ise % 14,6 farkla CHP’nin önünde yer aldı. 

Kars, son yıllarda yapılan yerel seçimler incelendiği zaman kazanan adayın % 28 - % 32 oy toplayabildiği, adayların kıyasıya rekabet ettiği bir şehir olarak göze çarpıyor. Kars’ta 2004 ve 2009 yıllarında AK Parti’nin adayı, 2014 senesinde MHP’nin adayı, son yapılan yerel seçimlerde de HDP’nin adayı kazandı.1999’da ANAP adayı olarak, 2004 yılında da AK Parti’nin adayı olarak seçimlere giren ve iki dönem belediye başkanlığı yaptıktan sonra CHP’nin adayı olarak tekrar seçimlere giren Naif Alibeyoğlu bu seçimde de CHP’den aday adaylığı için başvuru yapmış olsa da partinin tercihi olamadı.

AK Parti’nin ve İYİ Parti’nin katılmadığı 2019 senesinde yapılan seçimleri en yakın rakibine % 3 fark atan Ayhan Bilgen kazandı. Bilgen hakkında 2020 yılında Kobane olayları nedeniyle tutuklama kararı verildiği için yerine kayyım olarak Kars Valisi Ziya Polat atandı. Ayhan Bilgen 13 Aralık 2021’de HDP’den ayrıldı ve Türkiye'nin Sesi Altınçağ Partisi partisini kurdu. Önümüzdeki seçimlerde de aday olacağını açıkladı. DEM partisi Arzu Savaş Derman ve Kenan Karahancı’yı eş başkan olarak aday gösterdi. AK Parti, MHP’ye destek olmak için aday çıkarmazken, MHP’nin adayı Ötüken Şenger oldu. Kars’ta ilk kez seçimlere katılacak olan İYİ Parti’nin adayı ise Metin Özad oldu.

Kars’ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerimde YSP,  %2,1 oy farkıyla AK Parti’nin üzerinde yer alarak birinci parti olmuştu.

Giresun, Yalova, Balıkesir, Bursa ve Kars dışında %5 ve daha az oy farklarıyla kazanılan 16 belediye bulunuyor. AK Parti - MHP dışında büyük ölçekli ittifak stratejisinin uygulanmadığı 31 Mart seçimlerinde bu iller dışında da heyecanlı seçim yarışına sahne olacak belediyeler de mevcut. 

Mersin

Mersin geçtiğimiz seçimlerde AK Parti, CHP ve MHP’nin belediye başkanlığı için kıyasıya rekabet ettiği bir yer.  2019 seçimlerinde ittifak stratejileri doğrultusunda AK Parti ve İYİ Parti aday göstermedi. Geniş bir oy kitlesi olan HDP’nin de aday göstermemesiyle rekabet CHP ve MHP arasında geçti. 31 Mart seçimlerinde AK Parti yine aday göstermezken İYİ Parti başkanlık yarışına dahil oldu. DEM Parti de Mersin’de aday çıkarmadı.  Son yerel seçimlerde CHP en yakın rakibi MHP’ye % 4,1 fark atarken, 2023 genel seçimlerinde CHP, en yakın rakibi AK Parti’ye % 5,9’luk bir fark atmıştı.

Antalya

Antalya son yıllarda AK Parti ve CHP’nin çekişmesine sahne oluyor. 2009 yılında CHP’nin adayı Mustafa Akaydın rakibi Menderes Türel’e % 7,3 fark atarken, 5 sene sonra yapılan seçimlerde Menderes Türel, Mustafa Akyadın’a % 2,3 fark atarak koltuğu devraldı. İttifakla girilen 2019 seçimlerinde ise CHP’nin adayı Muhittin Böcek, Menderes Türel’e % 4,3 fark atarken, İYİ Parti ve MHP seçimde yer almadı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise CHP, AK Parti’ye % 3,2 fark atarak birinci parti olmuştu.

Denizli

13 yıldır Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini sürdüren Osman Zolan daha uzun süreler görevini sürdürmek istiyor. Diğer partiler ise AK Parti’nin adayı ile aralarındaki farkı azaltmak için çaba sarf ediyor. 2009 yılında AK Parti ile CHP arasındaki fark % 9’ken, 2014 seçimlerinde bu fark % 7’ye geriledi. CHP ve MHP’nin aday göstermediği ve İttifakın dahil olduğu 2019 seçimlerinde ise AK Parti ile ona en yakın parti olan İYİ Parti arasındaki fark % 6,7’ye geriledi. Son yapılan Cumhurbaşkanlığı oylamasında ise CHP, AK Parti’nin % 2,1 puan gerisinde kaldı.

Uşak

Uşak 2019’da ittifak stratejilerinin uygulanmadığı bir belediye seçimine sahne oldu. AK Parti, MHP, CHP ve İYİ Parti aday çıkararak yarışa katıldı. 2019’da İYİ Parti adayı Muhammet Gür, AK Parti adayı Mehmet Çakın karşısında %1,4 oyla seçimi kaybetti. 31 Mart’ta yine tüm iddialı partiler Uşak’ta seçime katılıyor. 2023 genel seçimlerinde AK Parti % 39 ile CHP’nin 7 puan önünde ilk sırada yer aldı. 

Iğdır

Iğdır’daki geçmiş dönem seçim sonuçlarına bakıldığı zaman birbirinin ardılı olan DTP, BDP ve HDP’nin her sene oy oranını artırarak  buradan zaferle ayrıldığını söylemek mümkün. 2019 seçimlerinde % 50,1 oy alan HDP’nin en yakın takipçisi 46,6 oy oranıyla MHP’idi. AK Parti ve İYİ parti 2019 seçimlerine katılmazken, bu sene yapılacak seçimlerde iki parti de aday gösterdi. MHP ise bu seneki seçimlere ittifakın oy kaybetmemesi için katılmayacak. Kentte yapılan genel seçimlerde YSP, AK Parti’ye % 8,3 fark atarak birinci parti oldu.