Okul Öncesi Eğitim

KESK, geçtiğimiz günlerde kamu kurum ve kuruluşlarındaki kreşlere ilişkin bir kampanya duyurusu yapıp, tüm kamu kurumlarında çocuk bakım ve eğitim merkezlerinin açılması gerektiğini savundu.

KESK’in konuyla ilgili hazırladığı rapora göre 2004’te kamu kurumlarında 419 adet kreş bulunmaktayken, 2016’da bu sayı 56’ya düşmüş. Bu azalmanın sebepleri başka bir araştırmanın konusu olsa da, söz konusu sayılar Türkiye’de okul öncesi çocuk bakım ve eğitim alanlarında kötü bir performans sergilendiğini göstermekte.

Benzer bir şekilde, Türkiye’de okul öncesi eğitime katılım da OECD ülkelerinin gerisinde kalmış durumda. Örneğin OECD’nin 2016 yılı için yayınladığı raporda Türkiye diğer OECD ülkeleri arasında, 3-5 yaş grubunda okul öncesi eğitime kayıt oranının en düşük olduğu ülke. Rapora göre 3-5 yaş grubundaki çocukların yarısından azı okul öncesi eğitim kurumlarına kayıtlı. Raporun 2017 versiyonunda da yaş seviyelerine göre okul öncesi eğitimde kayıt oranları incelenmiş ve Türkiye’nin tüm yaş gruplarında hem OECD seviyesinden hem de AB-22 seviyesinden daha düşük bir performans gösterdiği ortaya çıkıyor.

Bu alanda bir başka gösterge de okul öncesi eğitim ve bakım için yapılan kamu harcamalarının GSYH’ye oranı. Yine aynı raporda aktarılan verilere göre, 2013 itibariyle Türkiye’nin bu alanda yaptığı harcamalar GSYH’sinin %0,2’sine tekabül etmekte. Bu oran OECD ve AB ortalamalarının altında. Ancak aynı zamanda söz konusu harcamaların GSYH’ye oranı geçtiğimiz 15 yıl içinde artış göstermiş. 2000 yılında %0,09 olan bu oran 2013’te %0,22’ye ulaşmış.

Son olarak ücretli doğum izni ve ebeveynlik izni açısından Türkiye’nin performansı nasıl bunu incelemek istiyoruz. OECD’nin ilgili raporları iki ayrı ücretli izin formatını inceliyor. Buna göre ilk format annenin kullandığı ve doğum izni olarak bildiğimiz versiyon. Bu konudaki ILO standartları çalışan annelerin en az 14 hafta ücretsiz izin kullanabilmeleri yönünde. İkinci formatta ise ücretli izin ister anne ister baba tarafından kullanılabilmekte. Türkiye’de yasal ücretli izin 16 hafta olarak belirlenmiş durumda. Raporda incelenen ülkeler arasında en uzun ücretli doğum iznini sağlayan ülke 43 hafta ile Yunanistan olurken, ABD’de ücretli doğum izninin olmayışı dikkat çekiyor. Bu konuda OECD ortalaması 18 hafta; yani, Türkiye bu alanda da ortalamanın gerisinde kalıyor.