Parlamenter Demokrasilerde En Yüksek Seçim Barajı Türkiye'de

Parlamenter Demokrasilerde En Yüksek Seçim Barajı Türkiye'de

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin 9 Şubat 2016 tarihindeki grup toplantısında yeni bir düzenleme önererek, Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Kanunun değişmesi gerektiğini belirtti. Dünyada yüzde 10 seçim barajının hiçbir ülkede olmadığını iddia eden Kılıçdaroğlu, milli iradeye sınır getirilmemesi ve milletin verdiği oyun parlamentoya aynen yansıması gerekliliğini savundu.

Seçim Barajı Yaklaşık 36 Yıldır Hayatımızda

Türkiye’de yüzde 10 seçim barajının tarihçesi 12 Eylül 1980’e dayanıyor. 12 Eylül darbesinin gerçekleşmesinin hemen ardından, Milli Güvenlik Konseyi tarafından oluşturulan Danışma Meclisi yeni bir seçim kanunu hazırlamış ve kanunla birlikte yüzde 10 ulusal seçim barajının yürürlüğe girmesine sebep olmuştu.

Kemal Kılıçdaroğlu’nun iddiasını incelerken öncelikle dünya ülkelerinin yönetim şekillerini dikkate aldık. Federal sistemlerde, farklı bölgelerin birbirinden farklı yasaları ve seçim kuralları olabileceğini göz önünde bulundurduğumuzda Türkiye ile kıyaslamada doğru bir ölçek olamayacağı bir gerçek. Ayrıca parlamenter sistemle yönetilen Türkiye’yi federal başkanlıklar ile aynı tabloda değerlendirmek de geçerli bir kıstas oluşturmuyor. Bu nedenle iddiayı analiz ederken federal başkanlık sistemi ile yönetilen ülkeleri mercek altına almamayı tercih ettik. Bunun yanı sıra evrensel demokratik değerler kriter alındığında uluslararası kurumlarca  “demokratik gelişmişlik düzeyi” yeterli seviyede nitelendirilmeyen ülkeleri de araştırmamıza dahil etmedik.

En Yüksek Seçim Barajı Oranı Türkiye’nin

Tüm bu faktörleri göz önünde bulundurarak incelediğimiz yaklaşık 65 ülke arasından; farklı coğrafyalardan ve farklı yönetim şekilleri ile yönetilen ülkelerden 19’unu derledik. Tabloda yer almayan ülkelerde de seçim barajı Türkiye’de geçerli bulunan %10 barajına yaklaşmıyor.

Tabloda görülebileceği üzere, seçim barajı yüzdelerinde Türkiye’nin ardından %7 ile Rusya gelmekte. Seçim barajı olan ülkelerin genel çoğunluğunda ise %5 baraj oranına rastlıyoruz. 

Sonuç olarak, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun iddiasında belirttiği gibi yüzde 10 seçim barajına sahip olan Türkiye, kıyas kriterlerine uygun olan 65 ülkeye bakıldığında dahi bu konuda maalesef başı çekiyor; bir başka deyişle dünyada gelişmiş demokratik sisteme sahip ve federal başkanlık sistemi ile yönetilmeyen ülkelerin arasında Türkiye, yüzde 10 seçim barajı ile en yüksek seçim barajına sahip ülke konumundadır. Dolayısıyla Kılıçdaroğlu’nun iddiası açık veri kaynaklarıyla örtüşmektedir.

Genel bir değerlendirmede Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu iddiasında doğruluk payı vardır.