Aylık İşsizlik Oranı Rekor Seviyede mi?

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 21 Mayıs 2019 tarihinde gerçekleşen TBMM Grup Toplantısı’nda Türkiye’nin işsizlik sorununa dair değerlendirmelerde bulundu. Son bir yılda 1 milyon 376 bin kişinin işsiz kaldığını söyleyen Kılıçdaroğlu, iş aramaktan umudunu kesmiş ama “iş olursa çalışırım” diyenler de dahil edildiğinde işsiz sayısının 8 milyon 474 bin kişiye ulaştığını dile getirdi. Kılıçdaroğlu, işsizlikte gelinen son durumda Cumhuriyet tarihinin en büyük işsizlik olayı ile karşı karşıya kalındığını iddia etti.

TÜİK’in yayınladığı güncel verilere göre 15 ve daha yukarı yaştaki işsiz sayısı, 2019’un Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, iddiada olduğu gibi 1 milyon 376 bin kişi artarak 4 milyon 730 bin kişi oldu. Buna paralel olarak işsizlik oranı 4,1 puan artarak, %14,7 seviyesinde gerçekleşti. Ancak bu %14,7’lik işsizlik oranı, standart işsizlik oranı elbette. Yani bu oran Kılıçdaroğlu’nun iddiasında yer verdiği geniş tanımlı işsizlik oranı değil.

Geniş Tanımlı İşsizlik

Geniş tanımlı işsizlik, TÜİK’in yayınladığı standart (dar tanımlı) işsizlik oranına alternatif olarak birçok kurum ve iktisatçı tarafından kullanılıyor. Geniş tanımlı işsizlik hesaplanırken de yine TÜİK’in verileri kullanılıyor. Ancak geniş tanımlı işsizlik kapsamında; iş bulma ümidi olmayanları da içeren “iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar”, “zamana bağlı eksik istihdam” ve “mevsimlik işçiler” de yer alıyor. Kısacası geniş tanımlı işsizlik hesaplamasına TÜİK’in doğrudan "işsiz" olarak tanımlamadığı bu üç kategori de dahil ediliyor.

TÜİK’in yayınladığı güncel veriler ışığında, geniş tanımlı işsizlik kapsamında işsiz olarak nitelenenlerin sayısının 7 milyon 669 bin kişiye ulaştığını söyleyebiliriz. Bu tanımına göre işsizlik oranı ise %24 olarak karşımıza çıkıyor.

Aylık Bazda En Yüksek İşsizlik Ne Zamandı?

Öte yandan, Kılıçdaroğlu’nun konuşmasında vurguladığı güncel işsizlik verileri ay bazında olduğu için TÜİK’in 1988 yılından bu yana yayınladığı aylık işsizlik oranlarını inceledik.

1988’den 1999 yılına kadar gerçekleşen işsizlik oranları ekim ayı ve nisan ayı olmak üzere yılda iki kez yayınlanmış. 2000 ve 2004 yılları arasındaki zaman dilimine baktığımızda ise işsizlik oranlarının yılın her çeyreğinde açıklandığını görmekteyiz. 2004 yılından itibaren de TÜİK, işsizlik oranını hem aylık hem de yıllık olarak yayınlanmakta.

1988 yılından beri gerçekleşen işsizlik oranlarını ay ay incelediğimizde, aylık en yüksek işsizlik oranlarının büyük bir kısmının 2009 ve 2010 yıllarında kaydedildiğini görmekteyiz. Bununla birlikte 2019’un ilk iki ayında gerçekleşen %14,7’lik oran, ay bazında hesaplanan en yüksek 5. işsizlik oranı olarak karşımıza çıkıyor.

Bunun yanı sıra, 2008 krizi ve etkilerini göz önünde bulundurduğumuzda aylık en yüksek işsizlik oranlarının 2009 yılına ait olması şaşırtıcı değil. 2009’da gerçekleşen işsizlik oranlarını ay ay değerlendirdiğimizde de işsizlik oranının yıl boyunca bir hayli yüksek seyrettiğini söylemek mümkün.

Bunlara ek olarak, TÜİK’in 1988’den bu yana yayınladığı yıllık işsizlik oranlarını ele aldığımızda da yıllık en yüksek işsizlik oranının %14 ile 2009’da gerçekleştiğini görmekteyiz.

Kılıçdaroğlu’nun söylediği gibi işsiz sayısı son bir yılda tam 1 milyon 376 bin kişi artmış. Bununla birlikte Kılıçdaroğlu’nun iddiasında yer verdiği gibi geniş tanımlı işsizlik kapsamında yer alan kişi sayısı 8 milyon 474 bin değil, güncel olarak 7 milyon 669 bin kişi bu tanım kapsamında işsiz kabul ediliyor. Bunun yanı sıra 2019’un ilk iki ayında gerçekleşen yüzde 14,7’lik işsizlik oranı, Cumhuriyet tarihinde karşılaşılan aylık en yüksek işsizlik oranı olmamakla birlikte, 1988 yılından bu yana açıklanan aylık işsizlik oranları arasında 5. sırada geliyor.