Söylenenin aksine Türkiye tarım ürünlerinde ithalatçı bir ülke değil, net ihracatçı bir ülkedir.
Türkiye'nin Tarımsal İhracatı İthalatından Yüksek Değil
Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 26 Şubat 2020 günü AK Parti grup toplantısında yapmış olduğu konuşmada birtakım iddialarda bulundu. Yapmış olduğu konuşmanın belli bir bölümünü Türkiye’deki tarımsal üretimin yıllar içerisindeki performansına ve Türkiye’nin tarımsal dış ticaretine ayıran Erdoğan, ayrıca Türkiye’nin söylenenin aksine tarım ürünlerinde ithalatçı değil net ihracatçı bir ülke olduğunu iddia etti.
Türkiye’deki tarımsal dış ticaret verileri TÜİK tarafından aylık olarak kamuoyuyla paylaşılıyor. TÜİK’te uluslararası standart sanayi sınıflamasına göre ihracat ve ithalat istatistiklerinde “Tarım ve Ormancılık” başlığında açıklanan dış ticaret verileri ikiye ayrılıyor; “tarım ve hayvancılık” ile “ormancılık ve tomrukçuluk”. “Ormancılık ve tomrukçuluk” başlığında yayınlanan ithalat ve ihracat değerleri ise toplam “tarım ve ormancılık” başlığındaki ithalat ve ihracatın %1'inden bile az.
2002 yılından bu yana tarım ve ormancılık ithalat ve ihracat değerlerini incelediğimizde 2002 yılından 2006 yılına kadar tarımsal ihracat ile ithalat arasında çok da fark olmadığı hatta çoğu yıl ihracatın ithalattan fazla gerçekleştiği görülüyor. 2006 yılında 2,9 milyar $ olan tarımsal ithalat 2008 yılında 6,4 milyar $’a yükselmiş ve 2009’da dünyada yaşanan küresel krizin de etkisiyle 4,6 milyar $’a gerilemiştir. 2006 yılında 3,5 milyar $ olan ihracat ise aynı yıllar içerisinde kademeli bir artış göstererek 2009 yılında 4,3 milyar $’a çıkmıştır.
Tarım ve ormancılık dış ticaret verilerini son 12 yıl için incelediğimizde dikkat çeken bir nokta da grafikte de görüldüğü gibi yapılan tarımsal ithalatın bir önceki yıla göre azalış gösterdiği yıllar olması ve her yıl yapılan tarımsal ithalatın, ihracatın üstünde gerçekleşmiş olduğu. Özellikle 2016 yılında 7 milyar $’a kadar düşen tarımsal ithalat, 2019 yılında 9,5 milyar $ ile son 18 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
İşlenmiş Gıdalar Hesaba Dahil Değil
Bunlara ek olarak hem TÜİK’te hem de Türkiye İhracatçılar Meclisi raporlarında işlenmiş gıda sanayi ürünlerinin ithalat ve ihracat verileri de mevcut ancak gıda sanayi imalatı içerisinde ithal edilmiş ham madde ürünlerinin de kullanılmış olma ihtimali ve bu alandaki spesifik verilerin yetersizliği de göz önünde bulundurulduğunda, bu iddianın analizi için toplam tarım ve ormancılık değerlerini referans almak gerekiyor. Aynı zamanda tarımda ihracat verilerini incelerken, işlenmiş gıdayı kapsama almak da mantıklı olmayacaktır.
Sonuç olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iddia ettiği gibi Türkiye tarım ürünlerinde net ihracatçı bir ülke değil, net ithalatçı bir ülkedir. Geçmiş yıllarda Türkiye’nin tarımsal ihracatı bazı yıllarda daha fazla olsa da özellikle son 12 yılda tarımsal ithalatının her zaman daha fazla olması Türkiye’nin tarım ürünlerinde net ithalatçı bir ülke konumunda olduğunu gösteriyor.