Cumhurbaşkanlarına Özgü Hukuki Düzenlemeler

Cumhurbaşkanlarına Özgü Hukuki Düzenlemeler

CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, engellilerin sorununun tüm toplumun sorunu olduğunu belirterek, yasalarda engelli yurttaşlara yönelik pozitif düzenlemeler bulunmasına rağmen, uygulamada bunların yapılmadığını söyledi. Gazetecilerin, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından CHP kongresinde söylediklerinden dolayı partisinin Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu hakkında başlatılan soruşturmayı sorması üzerine Tanal, Menderes döneminde yaşananlara atıfta bulunarak o dönemlerde CHP aleyhine bu şekilde soruşturmalar açıldığını söyledi. Dünyanın hiçbir ülkesinde cumhurbaşkanının ayrı bir hukuksal korumaya bürünmediğini iddia eden Tanal, yasalardan Cumhurbaşkanına özgü düzenlemelerin kaldırılmasını istedi.

Cumhurbaşkanına Özgü Düzenleme Hangisi?

Tanal’ın iddiasındaki bağlamı dikkate aldığımızda Cumhurbaşkanına özgü hukuki korumadan kastın, Cumhurbaşkanına özel olarak hakareti yasaklayan maddelerin varlığını kabul ediyoruz. Bir başka deyişle, araştırmamızda Türkiye dışında özel olarak Cumhurbaşkanına hakareti yasaklayan yasa maddesi bulunan ülkeleri araştırdık.

Türk Ceza Kanunu’nun 299. maddesi devletin egemenlik alametleri ve organlarının saygınlığına karşı suçlar kapsamında Cumhurbaşkanına hakaret eden kişinin bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasını öngörüyor. Bu kapsamda 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın göreve başladığı Ağustos 2014’ten Şubat 2015’e kadar 236 adet kovuşturma izni talebi gerçekleşti, bunlardan 105 adedine kovuşturma izni verilirken 8 kişi de tutuklandı.

Diğer ülkelerdeki duruma bakıldığında, birçok ülkede devlet kurum ve sembollerine hakareti yasaklayan yasa maddelerin var olduğu görülüyor. Almanya Ceza Kanunu’nun 90. maddesi Almanya Cumhurbaşkanına hakaretin üç yıldan beş yıla kadar cezalandırılmasını öngörüyor. İtalya Ceza Kanunu da İtalya Cumhurbaşkanına hakareti 278. maddeyle yasaklıyor. Uygulamalara çok sık rastlanmasa da yönetim sistemi içinde Cumhurbaşkanının yer aldığı Avrupa ülkelerinde bu tür yasalar yer alıyor.

Bunun dışında, Fransa Parlamentosu 2013'te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin verdiği karara uyarak cumhurbaşkanına hakareti suç olmaktan çıkardı. 1881 Basın Özgürlüğü Kanunu’nun 26. maddesine göre Fransa Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanına hakaretin üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ve/veya 10-10.000 frank para cezası ile cezalandırılması öngörülüyordu. Fakat Charles de Gaulle’ün istifa ettiği 1969’dan Nicolas Sarkozy dönemine kadar  bu madde kapsamında hiçbir cezalandırma gerçekleşmemişti. Cumhurbaşkanı Sarkozy'e hakaret ettiği gerekçesiyle 30 € para cezasına çarptırılan Herve Eon'un Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yaptığı itirazı Mart 2013'te haklı bulunmuştu. 

Genel değerlendirmede, CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal’ın iddiasında doğruluk payı yoktur.