Joe Biden'ın Konuşmasının Haberi Türkiye'de Ne Zaman ve Nasıl Yapıldı?

İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray, 16 Ağustos 2020 tarihinde resmi Twitter hesabından yapmış olduğu paylaşımda, ABD Başkan adayı Joe Biden’ın dolaşımda olan Türkiye ile ilgili yorumlarına atıfta bulunarak Biden’ın 8 ay önce konuştuğunu ve devletin ajansı olarak nitelediği Anadolu Ajansı’nın 4 ay önce sadece İngilizce olarak bu haberi geçtiğini iddia etti. 3 Kasım 2020’de Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılacak olan başkanlık seçimlerinde, başkan adayı olan Joe Biden verdiği bir röportajda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için, “Onu darbe ile değil, seçimle devireceğim” ifadelerini kullanmıştı.

Milletvekili Çıray iddiasının ilk kısmında Joe Biden’ın 8 ay önce konuşmasına vurgu yaparak bu röportajın içeriğinin neden özellikle bu dönem dolaşıma sokulduğunu sorguluyor. Çıray’ın sözünü ettiği röportaj Joe Biden’ın The New York Times ile yaptığı 16 Aralık 2019 tarihli röportaj. Röportaj Çıray’ın iddia ettiği gibi 8 ay önce değil, 9 ay önce gerçekleşmiş. Bu röportajın yapıldığı dönemde ise Anadolu Ajansı’nın sitesinde röportaj üzerine bir haber çıkmamış. Internet Archive’den ulaştığımız 18 ve 19 Aralık 2019 tarihli site durumlarında röportajla ilgili hiçbir haber olmadığı anlaşılıyor.

Bu röportajdan yaklaşık 6 ay sonra 29 Mayıs 2020 tarihinde, Dr. Adam McConnel tarafından yazılan görüş yazısı Anadolu Ajansı sitesinde paylaşılmış. Makale niteliği taşıyan bu yazıda Dr. Adam McConnel’in röportaja dair analizini paylaşmış. Bir başka deyişle, Çıray’ın iddia ettiği gibi Anadolu Ajansı Joe Biden’ın röportajının haberini paylaşmamış, Dr. Adam McConnel’in görüş yazısını paylaşmıştır. Buna ek olarak, yayınlanan görüş yazısı 4 ay önce değil, 2,5 ay önce paylaşılmış.

Üstelik bu görüş yazısı sadece İngilizce olarak da paylaşılmamış. McConnel’in görüş yazısı 2 Haziran 2020’de Türkçe olarak da sitede paylaşılmış.

McConnel görüş yazısında Joe Biden’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı “otokrat” olarak nitelendirmesini eleştirmiş. Türkiye’nin siyasi sistemine dair en temel gerçeklerin Biden tarafından bilinmediğini ifade eden McConnel, Biden’ın Türkiye’nin içişlerine müdahil olacağına dair imalarının da endişe verici olduğunu belirtmiş. McConnel’in son kertede, Türkiye hakkındaki yorumlarından yola çıkarak, Biden’ın Amerika Birleşik Devletleri Başkanı seçilmesi halinde Türk-Amerikan ilişkilerinde güneşli havanın beklemediğini ifade etmiş.

Sonuç olarak, İYİ Parti İzmir Milletvekili Aytun Çıray’ın ortaya attığı iddialar büyük ölçüde verilerle desteklenmiyor. Joe Biden’ın röportajı verdiği tarih 9 ay önce ve röportaja değinen bir görüş yazısı Anadolu Ajansı’nda hem İngilizce hem Türkçe olarak 2,5 ay önce yayınlanmış. Çıray’ın iddiasında tarih hataları olduğu gibi Anadolu Ajansı’nın bu röportajı bir haber içeriği olarak hiçbir zaman sitesinde yer vermemiş. Çıray’ın iddiasının bağlamını oluşturan bu röportajın yapıldığı dönemde hiçbir haber yapılmazken şu an dolaşımda olması ise geçerli bir çıkış noktası. Röportajın yapıldığı tarih olan 16 Aralık 2019’dan 29 Mayıs 2020’ye kadar bu konu hakkında herhangi bir haber basında yer almamış.