Koalisyon Dönemleri Ekonomik Anlamda Verimsiz mi?

Koalisyon Dönemleri Ekonomik Anlamda Verimsiz mi?

AK Parti İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu, Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA) Yozgat Şubesi tarafından Bozok Üniversitesi Erdoğan Akdağ Kongre ve Kültür Merkezinde düzenlenen "Yeni Anayasa ve Başkanlık Sistemi" konulu konferansa katıldı. Konferans sonrası gazetecilere açıklama yapan Kuzu, AK Parti olarak Başkanlık modeliyle alakalı çalışmalarının sürdüğünü söyledi. Türkiye bakımından bu modelin kaçınılmaz olduğunu her zaman söylediklerini ifade eden Kuzu, hiçbir koalisyon döneminde ülkede kalkınma görülmediğini iddia etti.

Ahmet Davutoğlu’nun başbakanlık görevini bırakma kararı almasından sonra başkanlık sistemi ile ilgili tartışmalar gündemin ilk sırasına tekrar oturdu. Bir kısım AK Partili kurmaylar tüm bu yaşananların süregelmekte olan sistem sorununun sonucu olduğunu her fırsatta dile getiriyorlar. Sistem tartışmaları başladığından bu yana başkanlık sisteminin Türkiye’ye en uygun sistem olduğunu vurgulayan Kuzu, bu iddiasını kanıtlamak için koalisyon ve tek parti hükümetlerinin performanslarını karşılaştırma yoluna gitti.

Bu iddiayı değerlendirmenin öncesinde başkanlık ve parlamenter sistem tartışması üzerine birkaç notu dile getirelim. Bu tartışma gerek akademik yazında, gerekse de siyasette uzun yıllardır süren bir tartışma. Normal şartlar altında, parlamenter sistemlerin, güçlü siyasi partiler, daha merkezi ve partilere yakın çıkar grupları, daha merkezi karar alma ve yönetim süreçlerini beraberinde getirdiği düşünülür. Bu nedenle, parlamenter sistem siyasi partileri merkeze koyan daha kurumsallaşmış bir siyaset yapma biçimini teşvik ederken; başkanlık sistemi liderlik, bireysel politikacıları, az kurumsallaşmış grupları merkeze koyan bir siyaset yapma biçimi geliştirir. Fakat tüm bu öngörülerde bağlamsal farklılıklar da ciddi şekilde rol oynar.

Kuzu iddiasında, başkanlık sistemini parlamenter sistem içindeki tek parti hükümetleriyle eşdeğer tutarak, Türkiye’de koalisyon hükümetleri döneminde kalkınma olmadığı genellemesini yapıyor. Öncelikle ekonomik kalkınmayı bu iddia bağlamında GSYİH’daki büyüme olarak kabul ettik. Ekonomik kalkınmanın, ulusal ve uluslararası kaynaklı birçok faktörün sonucu olduğunu da aklımızın bir kenarında tutarak, küresel büyümeyi ciddiye alan bir hesaplamayı da analizimize kattık.

Sonuç olarak, Kuzu’nun iddiasını doğrulamayan vakaların olduğunu, tek parti ve koalisyon hükümetleri arasında ekonomik performans açısından çok ciddi bir fark olmadığını söyleyebiliriz. 1962 – 1963 yıllarında, İsmet İnönü’nün başbakanlık yaptığı bir koalisyon hükümeti olan 27. Hükümet, %9,4’lük bir büyüme kaydetmişti. 1996-1997 yıllarında görev yapan Necmettin Erbakan başbakanlığındaki 54. Hükümet de, bir koalisyon hükümeti olarak ülke ekonomisinde %7,3’lük bir büyüme sağlamıştı. Tek parti hükümetleri arasında Bülent Ecevit’in 42. Hükümeti ve Turgut Özal’ın 46. Hükümeti en düşük büyüme performansı olan son 5 hükümet arasında yer aldı.

Hükümetin görev yaptığı sürede gerçekleşen küresel ekonomik performansı dikkate aldığımızda da görünüm çok değişmiyor. Süleyman Demirel başbakanlığında bir koalisyon hükümeti olan 49. Hükümet küresel büyüme rakamından %3,6 daha fazla büyüyerek Türkiye’de bu açıdan rekoru elinde tutuyor. Erbakan başbakanlığındaki 54. Hükümet de dünya ortalamasında %3,3 daha fazla büyüme performansı göstermişti.

Genel değerlendirmede, AK Parti İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu’nun iddiasında doğruluk payı yoktur.