Murat Kurum Meclis Dışı Çevre ve Şehircilik Bakanı

Gemi sayılarına baktığımızda İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı'nın 4, Süveyş'in 3 katı. 1930'lu yıllarda 2 gemi geçiyordu, bugün günlük ortalama 150 gemi geçiyor. Yıllık 50 bin geminin İstanbul Boğazı'ndan geçtiğini görüyoruz.

26 Aralık 2019 tarihinde Basın Toplantısında söylendi.
Okuma Süresi    4 Dakika
Konu : Kent & İmar , Çevre & İklim

İstanbul Boğazından Günde 150 Gemi mi Geçiyor?

Bu içerik Doğruluk Payı İstanbul Atölyesi’ne katılan Orhan Mert Güzelahmetler, Enes Gider, Alev Ataş, ve Oğuzhan Mutlu tarafından hazırlanmıştır. 

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, son günlerde Türkiye’nin gündemini meşgul eden “Kanal İstanbul Projesi” hakkında 26 Aralık 2019 Perşembe günü bir açıklama yaptı. Yapmış olduğu açıklamada Bakan Kurum, Kanal İstanbul Projesi’ne dair kamuoyunu ve siyasileri yakından ilgilendiren iddialarda bulundu.

Açıklamasında Bakan Kurum, İstanbul Boğazı hakkında; “Gemi sayılarına baktığımızda İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı'nın 4, Süveyş'in 3 katı. 1930'lu yıllarda 2 gemi geçiyordu, bugün günlük ortalama 150 gemi geçiyor. Yıllık 50 bin geminin İstanbul Boğazı'ndan geçtiğini görüyoruz.” iddiasında bulundu.

2014 yılından 2018 yılına kadar İstanbul Boğazı’ndan ve Panama ile Süveyş Kanalları'ndan geçen gemi sayılarını incelediğimizde, bir yılda İstanbul Boğazı’ndan geçen ortalama gemi sayısının, dünyanın diğer ünlü iki kanalından geçen gemi sayısından oldukça fazla olduğu görülüyor. Ancak oranlar Bakanın iddia ettiği gibi değil.

Panama ve Süveyş Kanalından Kaç Gemi Geçiyor?

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik İstatistikleri'ne göre, 2018 yılında İstanbul Boğazı’ndan toplamda 41.103 gemi geçmiştir. Aynı dönemde Panama Kanalı’ndan 13.795 ve Süveyş Kanalı’ndan ise 18.174 gemi geçmiştir. Yani 2018 yılında İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı’ndan geçen gemi sayısının 2,97 katı, Süveyş Kanalı’ndan geçen gemi sayısının ise 2,26 katıdır. Bakanın iddiaları ise 4 ve 3 kat olduğuydu.

Gemi sayılarına baktığımızda İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı'nın 4, Süveyş'in 3 katı. 1930'lu yıllarda 2 gemi geçiyordu, bugün günlük ortalama 150 gemi geçiyor. Yıllık 50 bin geminin İstanbul Boğazı'ndan geçtiğini görüyoruz. 1

Gemi sayılarına baktığımızda İstanbul Boğazı'ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı'nın 4, Süveyş'in 3 katı. 1930'lu yıllarda 2 gemi geçiyordu, bugün günlük ortalama 150 gemi geçiyor. Yıllık 50 bin geminin İstanbul Boğazı'ndan geçtiğini görüyoruz. 2

Daha önceki yılları da değerlendirecek olursak Tablo 1 ve Tablo 2 de de görüldüğü üzere 2014-2018 yılları arasında İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısı diğer iki kanaldan hep daha fazla olsa da, hiçbir yıl Panama Kanalı’nın 4 katı veya Süveyş Kanalı’nın 3 katı olmamıştır.

30’lu Yıllarda İstanbul Boğazından Ne Kadar Gemi Geçiyordu?

İddianın diğer kısmına odaklandığımızda ise, 1930’lu yıllarda bu alanda sağlıklı veri depolanmadığı için ilgili döneme ait bir resmi veri Dışişleri Bakanlığı’nın Montrö Boğazlar Sözleşmesinde geçen “1936 yılında İstanbul Boğazından günde 17 gemi geçmekte iken...” ile “Montrö imzalandıktan sonrasında geçen ilk 10 ayda 4.700 gemi geçmiştir” ifadelerine ulaşabiliyoruz. Yani bu kayıtlara göre, 1936 yılında imzalanan Montrö anlaşması döneminde İstanbul Boğazı’ndan günde ortama 16-17 gemi geçiyordu. Bu resmi bilgi, Bakan Kurum’un “30’lu yıllarda günde ortalama 2 gemi geçiyordu” iddiası ile uyumlu bir bilgi değil.

İstanbul Boğazı’ndan Günde Ortalama Kaç Gemi Geçiyor?

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un son iddiası ise günümüzde İstanbul Boğazı’ndan günde ortalama 150 geminin geçtiğiydi. Fakat 2014 ile 2018 yılları arasında boğazdan günde en fazla 125 gemi geçmiştir. O da 2014 yılındadır. Ayrıca 2018 yılı ise günlük ortalama 113 gemi geçişi ile son 5 yılın en düşük seviyesinde bulunuyor.

Sonuç olarak Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un iddia ettiği gibi, her ne kadar İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısı iddiaya konu diğer kanalların bir hayli üzerinde olsa da, bir yılda İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısı Panama Kanalı’nınkinin 4 değil 3 katı, Süveyş Kanalı’nın ise 3 değil 2,26 katıdır. Bununla birlikte son 5 yılda İstanbul Boğazı’ndan bir yılda geçen gemi sayısı 50 bini hiç görmemiştir. İstanbul Boğazı’ndan geçen gemi sayısı ise 2018 yılında günde ortalama 150 gemi değil 113 gemidir.

Sonuç olarak;

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'un İddiasında Büyük Oranda Doğruluk Payı Yoktur.

Bu iddia kontrolüne dair itirazlarınız varsa bize ulaşabilirsiniz.
Yayın Tarihi:   2 Ocak 2020 Son Güncelleme:   6 Ocak 2020