Dış Ticaret Açığı Temmuz'da Azaldı. Peki ya 2018'de?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, AB reformlarında alınan mesafe ve gelecek planlarının değerlendirildiği 4. Reform Eylem Grubu Toplantısı basın açıklamasında çeşitli iddialarda bulundu. Yılın ilk yedi ayı ile ilgili dış ticaret performansını değerlendiren Albayrak, dış ticaret açığının %33 gerilediğini ve bunun ekonomik dengeleme stratejisinin bir sonucu olduğunu iddia etti.

Cari Açığın Azalması Her Zaman İyiye İşaret midir?

Dış ticaret açığı, ihracat gelirleri ile ithalat harcamaları arasındaki farkın ihracat aleyhine büyümesi ile ortaya çıkıyor. Dış ticaret açığındaki gerileme ise çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Olasılıklardan birisi ihracat artarken ithalatın da, ihracattan daha az olmakla birlikte artmasıdır. Bu durumda ülkede ihracata yönelik üretim ve istihdamın arttığını, diğer taraftan toplumun alım gücünün artması ile ithal ürünlere talebinin de arttığını varsayabiliriz. Diğer bir olasılık ihracatın artarken, ithalatın azalmasıdır. Bu seçenekte cari açık görece daha hızlı bir şekilde kapanabilir. Ancak bu durum toplumun ithal ürünlere yönelik talebinin ve alım gücünün azaldığına işaret eder. Üçüncü bir olasılık ise hem ihracatın hem de ithalatın azaldığı, dolayısıyla ekonominin hızla küçüldüğü durumdur. Geçtiğimiz günlerde kaybettiğimiz ekonomi yazarı Güngör Uras’ın cari açık dengesi ile ilgili aydınlatıcı bir yazısına buradan ulaşabilirsiniz.

Temmuz Ayında İhracat Arttı, İthalat Azaldı

TÜİK’in Temmuz 2018 dış ticaret istatistikleri bülteni cari açıktaki azalmanın, ihracattaki artışla birlikte ithalattaki azalıştan kaynaklandığını gösteriyor. Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi 2018 Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre cari açıkta %32,6’lık bir azalma olmuş. Bu dönemde ihracat tutarı %11,6 artarken, ithalat tutarı %6,7 azalmış. İthalattaki bu azalışın Türk Lirasının döviz karşısında değer kaybetmesi neticesinde ithal ürünlerdeki fiyat artışı nedeniyle oluşan talep kaybından kaynaklandığını düşünebiliriz.

Sadece Temmuz Ayına Odaklanmak Yanıltıcı Oluyor

TÜİK bülteninin devamı incelendiğinde, Bakan Albayrak’ın iddiasının sadece resmin iyi tarafını gösterdiğini anlıyoruz. Yılın ilk yedi ayı (Ocak-Temmuz) kıyaslaması yapıldığında geçtiğimiz yıla göre cari açığın tam %17,4 arttığını görüyoruz. Bu dönemde hem ihracat hem ithalatta artış gerçeklemiş ancak ithalattaki %10,2’lik artış, ihracattaki %7’lik artışın önüne geçmiş.

Genel değerlendirmede Bakan Albayrak’ın iddiası, cari dengedeki gerçek durumun tamamını yansıtmaması yönünden yanıltıcı bir ifade içeriyor. Demeçte sadece Temmuz ayı verilerinin kastedildiğine yönelik bir vurgu yok, dolayısıyla bir yanlış yönlendirme söz konusu. Ayrıca Albayrak’ın sözünü ettiği “ekonomik dengelenme stratejisi”nin içeriği ve bu stratejinin Temmuz ayında cari açık iyileşmesine nasıl bir katkı sağladığı da muğlak.