İhracatın İthalatı Karşılama Oranları

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 1 Ekim 2018’de Sosyal Kooperatif Eğitim ve Tanıtım Treni etkinliğinde yaptığı açıklamada Eylül 2018’de Türkiye ihracatının %22,6 artışla 14,5 milyar dolar olduğunu ve bunun tarihin en yüksek eylül ayı ihracat miktarı olduğunu iddia etti. İthalat rakamlarına da değinen bakan Pekcan, Eylül ayında ihracatın %18,1 düşüşle 16,4 milyar dolar seviyesinde olduğunu ve ihracatın ithalatı karşılama oranının %88,4 ile son 9 yılın en yüksek seviyesinde olduğunu iddia etti.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın bu iddiasını ele alırken, Ticaret Bakanlığı’nın Eylül 2018 veri bültenini ve TÜİK’ in yayınlamış olduğu dış ticaret ve GSYH verilerini inceledik.

Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Eylül 2018 veri bültenine göre, İhracat geçtiğimiz yılın eylül ayına göre %22,6 artarak 14,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. TÜİK dış ticaret istatistiklerini incelediğimizde ise, gerçekleşen ihracat rakamının tarihin en yüksek eylül ayı ihracatı olduğu görülüyor.

Peki ya İthalat?

Eylül 2018 veri bültenine göre ise ithalat, geçtiğimiz yılın eylül ayına göre %18,1 azalarak 16,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aynı rapora göre, eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı %88,4 görünüyor. Eylül 2018 ihracatın ithalatı karşılama oranı Şubat 2009’da gerçekleşen %93’ten sonra en yüksek oran oldu.

Son zamanlarda Türk Lirası’nın Dolar ve Euro’ya karşı yaşadığı ciddi değer kaybı ve bununla birlikte artan ithal hammadde fiyatlarının, özellikle Türkiye’deki ithalatın bu kadar azalmasındaki en büyük etkenler olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca ihracatın ithalatı karşılama oranının artmasının her zaman iyi bir gelişme olduğu da iddia edilemez. Örneğin; Temmuz 2008’den Şubat 2009’a kadar olan dönemde ithalat rakamları sürekli azalmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı ise ciddi bir yükselme eğilimine girmişti. Ancak bu verilerin bu seviyelerde olmasının başlıca sebebi, 2008’de yaşanan ekonomik kriz ve onun Türkiye ekonomisine olan etkisiydi.

Bununla birlikte enflasyon verilerini incelediğimizde, Türk Lirası’ndaki bu değer kaybı, ithal hammadde ürünlerinin fiyatlarını arttırmış, ağustos ve eylül aylarında son 16 yıldaki en yüksek aylık enflasyonlar açıklamıştı.

İhracatın, ithalatı karşılama oranlarının yükseldiği dönemler aynı zamanda Türkiye’nin büyüme performansının da düştüğü dönemlere denk geliyor. Türkiye’de üretim ağırlıklı olarak ihracat temelli ilerlediğinden, bu kalemin düşüşü büyümenin de düşüşü anlamına geliyor.