Cumhurbaşkanlığı'na Ayrılan Ödenek Artıyor

Cumhurbaşkanlığı'na Ayrılan Ödenek Artıyor

CHP İstanbul milletvekili Mahmut Tanal 13 Ekim 2014 tarihinde, twitter hesabından yaptığı açıklamada cumhurbaşkanlığı bütçesinin % 97 oranında artırılarak tarihte görülmemiş bir artış rekoru kırdığını iddia etmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçildikten sonra nasıl bir “cumhurbaşkanı” olacağı seçim öncesinin en merak edilen sorusuydu. Erdoğan, aktif bir cumhurbaşkanı olacağını ve gerektiğinden yetkilerini sonuna kadar kullanacağını belirten açıklamaları sıklıkla yapmıştı. Fakat anayasada hukuken sorumsuz bir pozisyonun sorumluluk doğmasına neden olabilecek hareketlerde bulunma olasılığı bazı hukukçular tarafından rejim krizi olarak yorumlanmıştı. Tüm bu beklentiler bir yana, Cumhurbaşkanı Erdoğan şu ana kadar yaptığı açıklamalarla (özellikle Kobani olayları ile ilgili olarak) geçen cumhurbaşkanı Abdullah Gül gibi görünürde bir tarafsızlık ve arabuluculuk rolünde yer almayacağını açıkça gösterdi. Güçlü ve gündem yaratan bir pozisyon olarak cumhurbaşkanlığı  Türkiye siyasetinde hiç olmadığı kadar öne çıktı. Doğal olarak pozisyonun bu kadar öne çıkması kurumun da ekonomik yükünü arttırması beklentisini getirir.

Tanal’ın açıklamasında söz ettiği iddia aslında kesin cumhurbaşkanlığı bütçesi değildir. Bu miktarlar Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı orta vadeli mali plandaki ödenek miktarlarıdır. Bu plan hazırlandığı yılın 3 yıl sonrası için güncel göstergeleri dikkate alarak kurumun talep edebileceği maksimum ödenek miktarını belirtir. Örneğin bu yıl hazırlanan orta vadeli mali planda 2015, 2016 ve 2017 yılları için cumhurbaşkanlığı kurumunun alabileceği maksimum ödenek miktarını görebiliriz. Fakat pratik anlamda baktığımızda, bu miktarlar bir sonraki yıl için en sağlıklı bütçe göstergeleridir.

Grafikte 2006 yılından itibaren sonraki üç yılın cumhurbaşkanlığı kurumu bütçe teklif tavanlarını görmekteyiz. 2007’de Abdullah Gül cumhurbaşkanı seçildikten sonra bir artış eğilimi göze çarpıyor. Ekonomideki büyümeyi gözden kaçırmamak adına kurumun bütçesinin genel payına baktığımızda da bu dönemde binde 2’lerden binde 3 ve 4 gibi oranlara geldiğini görüyoruz. Bu yıl hazırlanan orta vadeli mali planda ise 2013 bütçe teklif tavanına göre %97’lik bir artışı teyit edebiliriz. 2012’de hazırlanan 2015 bütçe tavanı ile bu yıl hazırlanan arasındaki fark ise %124.

Orta vadeli mali planların politika öncelikleri ve makroekonomik göstergelere göre bağlı olarak hazırlandığı kendi sitesinde vurgulanan bir unsur. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın son açıklamaları Türkiye için önümüzdeki yılların önceki yıllar kadar iyi geçmeyeceğini net bir şekilde ifade ediyor. Kısacası, makroekonomik göstergeler önümüzdeki yıllar için çok elverişli şartlar müjdelemiyor. Bu durumda cumhurbaşkanlığı kurumundaki bu ciddi bütçe artışını “politika öncelikleri”ne bağlamak gerekiyor.

Tanal’ın iddiasının ikinci kısmında ise böyle bir artışın tarihte eşi görülmemiş olduğunu ifade etmekteydi. Bu iddiasını çürüten en yakın örnek, 1996-1997 yıllarıdır. Bu yıllarda cumhurbaşkanlığı kurumunun bütçesi yaklaşık olarak %119 oranında artmıştır.

Genel değerlendirmede, CHP İstanbul milletvekili Mahmut Tanal’ın iddiasında kısmen doğruluk payı vardır.