MHP'nin Hiç Baraj Problemi Olmadı mı?
Türkiye seçim sisteminin en önemli belirleyicilerinden biri olan seçim barajı tartışmaları ülkemizde yıllardır sürüyor. 2019 yılında birçok seçim yapılacak olması üzerine, seçim tartışmaları yine gündemde yerini aldı. Devlet Bahçeli’nin “Yüzde 10’luk seçim barajı düşürülmelidir.” sözü üzerine hem muhalefetin farklı kesimlerinden hem de iktidardan bu konuyla ilgili çeşitli yorumlar geldi.
Bu konuyla ilgili son olarak MHP Genel Başkan yardımcısı Celal Adan, MHP Bayrampaşa İlçe Teşkilatı’nda katıldığı bir toplantıda, MHP’nin baraj altı kalma çekincesi ile böyle bir talepte bulunduğu iddialarının üzerine şu sözü söyledi:
“MHP'nin hiçbir dönem baraj problemi olmamıştır.”
Adan’ın bu iddiasını incelemek için, öncelikle Türkiye’de değişen seçim sistemi modellerine baktık.
Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişten Sonra Uygulanan Seçim Sistemleri
Tabloya göre, Türkiye’de ilk olarak 1961 yılında çevre baraj sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Fakat tartışmanın merkezinde yer alan %10’luk baraj, 1983 seçimleriyle ilk defa uygulanmaya başlanmıştır. 3 seçim boyunca hem çevre hem de ulusal düzeyde olan bu sistem, 1995 seçimiyle yalnızca ulusal düzeye indirilmiştir.
Baraj sistemi geldikten sonra yapılan 1983 yılındaki ilk seçime, Milli Güvenlik Konseyi’nin izin verdiği 3 parti olan Anavatan Partisi, Halkçı Parti ve Milliyetçi Demokrasi Partisi katılmıştır.
1980 darbesiyle kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi, 1985 yılında Milliyetçi Çalışma Partisi adıyla devam etmiştir. Baraj sisteminin gelişinin ardından ilk olarak, 1987 yılında seçime girmiş ve bu seçimde %2,9 oy oranıyla baraj altı kalmıştır.
Alparslan Türkeş’in, 1987 yılındaki referandumla seçim yasağının kalkması ve 1993 yılında yapılan değişiklikle, MÇP’nin feshedilip, MHP isminin geri alınmasıyla 1995 seçimlerine girilmiştir. Bu seçimde çevre barajı kaldırılmış yalnızca ülke barajı kalmıştır.
Yalnızca Ülke Barajlı Sistemde, MHP’nin Genel Seçimlerde Aldığı Oy Oranı
1995 yılından bugüne kadar MHP %10 seçim barajıyla toplamda 7 defa seçime girmiştir.
Tabloya göre, 1995 ve 2002 yıllarında baraj altında kalarak, meclise girememişlerdir. Bu tabloyla birlikte, baraj sisteminin gelişinin ardından MHP’nin tam üç defa baraj altında kaldığı görülmektedir.