Bugün dünyanın en derin tünelini açıyoruz. Denizin altında 106 buçuk metre, dile kolay.
Avrasya Tüneli Dünyanın En Derin Tüneli mi?
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Binali Yıldırım’ın Kastamonu Nasrullah Meydanı’nda vatandaşlara yaptığı konuşmanın kesitleri Youtube’taki T.C. Başbakanlık resmi hesabından yayınlandı. Konuşmada geçen günlerde İstanbul’da açılan Avrasya Tüneli’ne de değinen Başbakan’ın verdiği bilgilerden birisi şu şekilde oldu:
“Bugün dünyanın en derin tünelini açıyoruz. Denizin altında 106 buçuk metre, dile kolay.”
Denizaltı tüneli, toplam uzunluğunun bir kısmı veya tamamı su altında bulunan tünellere verilen genel bir isimdir. Bu tüneller genellikle feribotların çalışmasının imkansız olduğu veya var olan köprü ve feribot trafiğine rahatlık veya rekabet sağlamak amacıyla inşa edilen yapılardır.
Geçtiğimiz günlerde açılışı yapılan Avrasya Tüneli, 5.4 kilometre uzunluğunda (deniz altı tüneli uzunluğu), çift katlı ve bir katı 2 şerit gidiş, diğer katı 2 şerit geliş yönünde yol bulunan bir su altı tünelidir. İstanbul’un Avrupa yakasında bulunan Kazlıçeşme’yi, Asya yakasındaki Göztepe’ye bağlamaktadır. Tünelin su seviyesine göre en derin noktası 106 metre derinliktedir. 1.3 milyar dolara üretilen bu tünelden araç başına 15 TL geçiş ücreti alınmaktadır.
Başbakan Yıldırım’ın cümlesindeki problem ise “en derin” sözcüklerinin kullanılmasıdır. Çünkü dünyanın en derin deniz altı tüneli olarak bilinen ve Norveç’te bulunan Eiksund Tüneli, deniz seviyesinden tam 287 metre derindedir. 2008 yılında açılan, tek katlı ve 3 şeritli olan bu tünel, toplamda 7.7 kilometre uzunluğundadır (deniz altı tüneli uzunluğu). 800 milyon Norveç Kronu’na, yani günümüz kuruyla 91.9 milyon dolara mal edilen tünel, günümüzde tamamen ücretsiz olarak kullanılabilmektedir.
Avrupa ülkelerinde ve Japonya gibi ada ülkelerinde bu tip tünel yapılarına yönelik ihtiyaçlar bulunmaktadır. Gerçekten de, dünyanın en uzun ve en derin tren tüneli ve en uzun transit tüneli olan 57 kilometrelik Gotthard Tüneli’nin İsviçre’de bulunması, dünyanın en derin su altı tünelinin su yüzeyinin 240 metre, deniz yatağının 100 metre altında bulunan 23.3 kilometrelik Seikan Tüneli’nin Japonya’da bulunması tesadüf değildir.
Ülkemizde bulunan Marmaray Tüneli’nin açılışı sırasında da hatalı kıyaslamalar yapılmış ve bu tip konular gündeme yanlış bir biçimde gelmiştir. Marmaray Tüneli, en derin noktası 60.46 metre derinlikte bulunan, dünyanın en derin “batırma tüp tüneli”dir; yani deniz yatağında tünel açmak yerine, tüplerin su altına parça parça batırılıp birleştirilmesi sonucunda üretilen en derin tüneldir. Ancak bu, Marmaray’a da “en derin su altı tüneli” unvanını kazandıramamaktadır. Üretim biçimi bakımından, o üretim yöntemi kategorisi içerisinde en derin tren tüneli Marmaray olsa da, Seikan Tüneli halen bu konuda 1 numaradır. İkinci sırada ise hem dünyanın su altındaki kısmı en uzun olan tüneli olan, hem en uzun uluslararası tünel olan, İngiltere’yi Fransa’ya bağlayan, 50.45 kilometrelik, en derin noktası denizin 75 metre altında bulunan Kanal Tüneli gelmektedir.
Bu veriler çerçevesinde incelendiğinde, Başbakan Yıldırım’ın iddiasında doğruluk payı bulunmamaktadır.