Ankara'da Raylı Ulaşım Kullanımı Azalıyor mu?

Ankara bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında Ankara Büyükşehir Belediye’sinin yol projelerini eleştirdi. Bilkent Şehir Hastanesi’ni kente bağlama gerekçesiyle, ODTÜ ormanlık arazisinden geçirilecek yol nedeniyle 8.000 ağaç kesileceğini belirten Nazlıaka, Belediye’nin yol projelerinin trafik yoğunluğunu azaltmadığını, aksine toplu taşımaya olan talebi azalttığını ifade etti. Nazlıaka, son 8 yılda raylı sistemi kullanan her üç kişiden birinin metroya binmekten vazgeçtiğini ve toplu taşımada yolcu sayısının azaldığı iddiasını öne sürdü.

Üç Yeni Metro Hattı Faaliyete Girdi

Ankara'da dört farklı metro hattı ve Ankaray adlı hafif raylı sisteminden oluşan toplam beş raylı ulaşım seçeneği bulunuyor. Bunlardan ilki, temeli 1992'de atılan Ankaray hafif raylı sistemidir ve bu sistem 1996 yılında işletmeye açılmıştır. İlk hattı 1997'de hizmete açılan metro sisteminin ikinci ve üçüncü hatları 2014 senesinden, dördüncü hattı ise 2017 Ocak ayından bu yana faaliyette.

EGO Genel Müdürlüğü'nün yıllık faaliyet raporları, toplu taşıma araçlarındaki yolcu sayısı verilerine ulaşma olanağı sağlıyor. Nazlıaka, demecinde son sekiz yılda yolcu sayısında yaşanan değişime değinmişti. Bu nedenle biz de, 2008 ve 2016 yıllarındaki yolcu sayılarını dikkate aldık. 

Ankaray ve M-1 Yolcu Sayısı Azaldı, Toplam Yolcu Sayısı Arttı

2008'de işletmede olan raylı sistemler Ankaray ve Metro-1 hatlarıydı. Bu yılda Ankaray 44,3 milyon, Metro-1 65,4 milyon ve otobüsler 209 milyon kere olmak üzere toplam 319,3 milyon yolculuk yaptırdılar. 2016'da Ankaray yolculuk sayısı, 2008'e göre yaklaşık sekiz milyon kişi azalarak 36,6 milyona gerilese de, 2014'te açılan metro hatlarıyla birlikte toplam raylı sistem yolcu sayısı 116,6 milyona çıktı. Otobüs yolcuları da dikkate alındığında 2016 yılında toplam toplu taşıma kullanım sayısı 2008'e göre sadece 1,3 milyon civarında bir artışla 320,6 milyona yükseldi.

2016 yılı yolculuk sayısı, metro hatlarına göre kategorize edildiğinde en çok yolculuk yapılan hattın 50,8 milyon yolculuk ile M-1 hattı olduğu ortaya çıkıyor. Ancak M-1 hattının yolculuk sayısı 2008'e göre yaklaşık %22,3 oranında azalmış durumda. Ankaray yolculuk sayısındaki azalma ise %17,4 olmuş.

Ankaralının Toplu Taşıma Kullanma Sıklığı Azaldı

Ankara il ve ilçe merkezlerinin toplam nüfusu 2008’de 4,5 milyon, 2016’da ise 5,3 milyon kişiydi. Yıllık yolculuk sayısını il nüfusuna bölerek ortalama bir Ankaralının raylı sistemlerden ve genel toplu taşımadan ne sıklıkla faydalandığı hesaplanabilir. Bu hesaba göre, 2008’de Ankaralı bir kişi yılda ortalama 24,4 raylı sistem yolculuğu yaparken, 2016’da bu oran 22’ye düşmüş. Ancak bu düşüş Nazlıaka’nın iddia ettiği gibi üçte birlik düşüşün çok uzağında.

Sadece 2014 Öncesi Açılan Hatlarda Yolcu Sayısı Üçte Bir Oranında Azaldı

Diğer taraftan Nazlıaka'nın iddiası, sadece 2014 öncesinde aktif olan hatlar dikkate alındığında doğru gözüküyor. Aşağıdaki tablodan anlaşılacağı gibi M1 ve Ankaray hatlarının taşıdığı yolcu sayısı 2008'den bu yanda %32,4 oranında azalmış.

M1 ve Ankaray hatları özelinde yolcu sayısındaki azalmanın farklı sebepleri olabilir. Ankara raylı sistem haritası incelendiği zaman, yeni açılan hatların belirli duraklarda eski hatlara bağlandığı ve bu nedenle yolcuların alternatif güzergahları tercih ettiğini düşünmek daha olasıdır. Bu durumu Ankaralıların üçte birinin zaman içinde toplu taşıma araçlarını kullanmaktan vazgeçtiği şeklinde yorumlamak doğru olmayacaktır.

Sadece raylı sistem yerine otobüs ve teleferik de dahil olma üzere belediyeye bağlı tüm toplu taşıma araçları şeklinde duruma bakarsak, 2008'de kişi başına yıllık ortalama seyahat sayısı 70,9, 2016'da ise 60,4 oluyor. Bu verilere göre toplu taşımada kullanım sıklığı azalması %14,8 olarak görünüyor, bu ciddi bir azalma olarak öne çıkıyor.

Sonuç olarak bu ilgili yıllar için, Ankara'da toplu taşımada yolculuk sayısı mutlak değer olarak az da olsa artarken, kişi başına düşen yıllık ortalama toplu taşıma kullanım sıklığı azalmış görünüyor. Raylı sistemlerde de mutlak yolculuk sayısı göre az bir artış yaşarken, kişi başına düşen yıllık ortalama raylı sistem kullanım sıklığı az bir oranda gerilemiş durumda.