Anayasa Mahkemesine 23 Eylül 2012 tarihinden, 10 Nisan 2015 tarihine kadar 38 bin 67 başvuru yapıldı. Bunlar içerisinde en çok ihlal edilen hak, 34 bin 482 başvuruyla adil yargılanma hakkı.
Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvurular
Yeni Anayasa tartışmalarının 1 Kasım seçimleri sonrası tekrar ülke gündemine geldiği günlerde, CHP Bursa Milletvekili Kayışoğlu 12 Eylül 2010 referandumu ile hukuk sistemine giren yeni bir hak arama yolu olan Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yöntemiyle ilgili iddialarda bulundu. Demecinde insan haklarına vurgu yapan Kayışoğlu, Anayasa Mahkemesine 23 Eylül 2012 – 10 Nisan 2015 tarihleri arasında 38 bin 67 başvuru yapıldığını, bu başvurular arasında en fazla ihlal edildiği iddia edilen hakkın 34 bin 482 ile adil yargılanma hakkı olduğunu ifade etti.
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Koşulları Nelerdir ?
Kayışoğlu’nun yaptığı insan hakları vurgusu ile bireysel başvuru arasında ilişki kurabilmek için Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yönteminin koşullarına ve içeriğine bakmak aydınlatıcı olacaktır. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilmesi için devletin kamu gücünün bir ihlali veya bir uygulaması neticesinde oluşan bir mağduriyet söz konusu olmalıdır. Anayasa Mahkemesi’ne başvuru ancak geriye kalan tüm idari ve hukuki yollar tüketildiğinde mümkün olmaktadır. Bireysel başvurunun konusu Anayasa’da yer alan temel hak ve özgürlüklerin ihlal edilmesi olabilir. Anayasa’da bulunmayan veya temel hak ve özgürlüklerle ilgili olmayıp, Anayasa’da bulunan konular hakkında bireysel başvuru yapılamaz. Bireysel başvuru kişiler arasındaki özel hukuk ilişkilerini kapsamaz.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurulabilmesi için öncelikle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılmalıdır, ancak burada alınan karardan sonra AİHM’e başvurmak mümkün olabilmektedir. Kısaca bireysel başvuru, ülke içinde etkin olan tüm idârî ve hukukî süreçlerin tüketilmesinden sonra bireyler tarafından başvurulabilecek ikincil nitelikte bir yargı yoludur. Bu bağlamda Kayışoğlu’nun verdiği istatistiklerin insan hakları ile ilişkisi anlaşılmakta ve açıklamada manipülatif bir unsur bulunmadığı görülmektedir.
2012- 2015 Yılları Arasında Başvuru İstatistikleri
Kayışoğlu’nun iddiasının ne derece doğru olduğunu anlayabilmek için Anayasa Mahkemesi’nin istatistiklerini kullanmak yerinde olacaktır. İstatistikler incelendiğinde bireysel başvurunun başladığı 2012 yılından 2014 yılına kadar olan aralıkta bireysel başvuru sayılarında düzenli bir artış olduğu görülmektedir. 2015 başından 10 Nisan’a kadar olan başvuru sayısı ise 6.250. Kayışoğlu’nuın belirtmiş olduğu tarihler arasında yapılan toplam başvuru sayısı açıklamada iddia edildiği gibi 38 bin 673. İddianın toplam başvuru sayısı ile ilgili olan kısmı Anayasa Mahkemesinin verileri ile uyuşmaktadır.
Haklara Göre Bireysel Başvurular
Kayışoğlu açıklamasında yapılan başvurular arasında en fazla ihlal edildiği iddia edilen hakkın Adil Yargılama olduğunu belirtmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin verileri incelendiğinde, Kayışoğlu’nun da iddia ettiği üzere adil yargılamanın 34.482 kere ile hak ihlali başvurularına en fazla gerekçe olan hak olduğunu görüyoruz. 9.820 ile Mülkiyet Hakkı ikinci, 8.066 ile Kanun Önünde Eşitlik üçüncü sırada bulunmakta. En az başvuru konusu olan ihlal edildiği iddia edilen hak ise 471 ile seçme ve seçilme hakkı.
Bu istatistiki bilgiler ışığında Kayışoğlunun iddiasının ikinci kısmının da doğru olduğunu belirtmeliyiz.
Analizdeki veriler dikkate alındığında Nurhayat Altaca Kayışoğlu’nun iddiasında doğruluk payı vardır.
Bursa Milletvekili
İddiasında Doğruluk Payı Vardır.
