Kemal Kılıçdaroğlu CHP Genel Başkanı

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı.

9 Temmuz 2019 tarihinde TBMM 'de söylendi.
Okuma Süresi    6 Dakika
Konu : Büyüme
İrem
İREM DOĞANIŞIK
Yayın Tarihi: 12 Temmuz 2019 Son Güncelleme: 5 Aralık 2019

2018 Ekonomik Hedeflerinden Ne Kadar Sapma Oldu?

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 9 Temmuz 2019 tarihinde gerçekleşen CHP grup toplantısında geçtiğimiz günlerde yayınlanan 10. Kalkınma Planı’na dair açıklamalarda bulundu. 10. Kalkınma Planı’nda 2018 yılı için planlanan hedeflerin gerçekleşmediğini belirten Kılıçdaroğlu; büyüme hızı, milli gelir, kişi başına düşen gelir, işsizlik ve genç işsizliği gibi konularda hedeflenen oranlara ulaşılamadığını öne sürdü.

Kılıçdaroğlu’nun konuşmasında yer alan iddialar şu şekilde sıralandı: “Ortalama büyüme hızı %5,5 demişlerdi, %4,9 oldu, sapma %11.” “Milli gelir 1 trilyon 286 milyar dolar olacak diyorlardı. 784 milyar dolar oldu, sapma %39.” “Kişi başına gelir 15.996 dolar olacak demişlerdi hedef, 9.632 dolar oldu, sapma %40.” “İşsizlik oranı %7,2 olacak diyorlardı işsizlik %11 oldu, sapma %52.” “Genç işsizlik oranı %13 olacak diyorlardı, %20,3 oldu, sapma %56.”

Türkiye’de Kalkınma Planları

Kalkınma planları 1963 yılından bu yana her beş senelik dönem için hazırlanıyor. Daha önceleri Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan kalkınma planlarının 10.’su Kalkınma Bakanlığı tarafından yayınlanmıştı.

8 Temmuz 2019’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 11. Kalkınma Planı’nı TBMM’ye sunmasıyla yeniden gündeme gelen kalkınma planları, güncel olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanıyor.

Biz de Kılıçdaroğlu’nun 10. Kalkınma Planı’nın hedeflerine ve gerçekleşme oranlarına ilişkin iddialarını inceledik.

İddia 1: “Ortalama büyüme hızı 5,5 demişlerdi, 4,9 oldu. Sapma %11.”

Kemal Kılıçdaroğlu, söz konusu kalkınma planında beş senelik ortalama büyüme hızının %5,5 olarak hedeflendiğini ancak bu hedeften %11 oranında sapılarak, ortalama büyüme hızının %4,9 olarak gerçekleştiğini öne sürdü.

10. Kalkınma Planı’nda yer alan “Büyüme ve İstihdam Gelişmeleri ve Hedefleri” başlıklı tabloda ortalama büyüme hızı hedefini görebilmekteyiz. Plana göre 2014-2018 dönemi için hedeflenen ortalama büyüme hızı %5,5.

Bununla birlikte 2014-2018 dönemine baktığımızda son beş yılda gerçekleşen büyüme hızlarının ortalaması yüzde 4,38 olarak karşımıza çıkıyor.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 1

Bu haliyle ortalama büyüme hızı hedefinin tutturulamadığını ve sapma oranının %20 civarında olduğunu söyleyebiliriz.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 2

İddia 2: “Milli gelir 1 trilyon 286 milyar dolar olacak diyorlardı. 784 milyar dolar oldu, sapma %39.”

Konuşmasında GSYH hedefine de yer veren Kılıçdaroğlu, milli gelirin 1 trilyon 286 milyar dolar olarak hedeflendiğini ancak bundan %39 oranında sapılarak milli gelirin 784 milyar dolar olarak gerçekleştiğini dile getirdi.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla için planlanan hedefler, kalkınma planının “Büyüme ve İstihdam Gelişmeleri ve Hedefleri” başlıklı tablosunda yer alıyor. 2018 yılı için hedeflenen GSYH miktarı 1.285,5 milyar dolar. Bu haliyle GSYH, Kılıçdaroğlu’nun iddiasında yer verdiği gibi yaklaşık 1 trilyon 286 milyar dolara tekabül ediyor.

Öte yandan TÜİK’in yayınladığı verilere göre, 2018’de gerçekleşen yıllık GSYH miktarı yaklaşık 784 milyar dolar. Bu durumda Kılıçdaroğlu’nun söylediği gibi GSYH hedefinden sapma oranı %39 olarak karşımıza çıkıyor.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 3

İddia 3: “Kişi başına gelir 15.996 dolar olacak demişlerdi hedef, 9.632 dolar oldu, sapma %40”

GSYH hedefine paralel olarak kişi başına gelir miktarının 15.996 dolar olarak hedeflendiğini belirten Kılıçdaroğlu, bu hedeften %40 oranında sapıldığını ve kişi başına gelirin 2018’de 9.632 dolar olarak gerçekleştiğini öne sürdü.

10. Kalkınma Planı’nı incelediğimizde, hedeflenen kişi başına gelir miktarını yine “Büyüme ve İstihdam Gelişmeleri ve Hedefleri” başlığı altında bulabiliyoruz. Kılıçdaroğlu’nun da belirttiği gibi plana göre kişi başına düşen gelir miktarı 2018 yılı için 15.996 dolar olarak hedeflenmiş.

TÜİK’in açıkladığı verilere göre ise kişi başına gelir miktarı 2018 yılında 9.632 dolar olarak gerçekleşti. Bu haliyle Kılıçdaroğlu’nun söylediği gibi sapma oranı %40 civarında görünüyor.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 4

İddia 4: “İşsizlik oranı %7,2 olacak diyorlardı işsizlik %11 oldu. Sapma %52.”

Kılıçdaroğlu’nun konuşmasında yer verdiği bir diğer iddia işsizlik oranına ilişkin. 2018 yılı için hedeflenen işsizlik oranının %7,2 olduğunu dile getiren Kılıçdaroğlu, %52’lik bir sapma ile bu oranın %11 olarak gerçekleştiğini iddia etti.

10. Kalkınma Planı’nın “Büyüme ve İstihdam Gelişmeleri ve Hedefleri” tablosuna baktığımızda 2018 yılı için işsizlik oranının %7,2 olarak hedeflendiğini görmekteyiz.

TÜİK’in açıkladığı işgücü istatistiklerine göre ise 2018 yılında işsizlik oranı %11 olarak gerçekleşti. Bu durumda işsizlik oranı hedefinde sapma oranı %53 olarak karşımıza çıkıyor.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 5

İddia 5: “Genç işsizlik oranı %13 olacak diyorlardı, %20,3 oldu sapma %56.”

Kemal Kılıçdaroğlu’nun son iddiası gençlerde işsizlik oranına ilişkin. 2018 yılı için hedeflenen genç işsizlik oranının %13 olduğunu söyleyen Kılıçdaroğlu, %56’lık bir sapma ile bu oranın %20,3 olarak gerçekleştiğini öne sürdü.

Söz konusu kalkınma planının “İstihdam ve Çalışma Hayatında Gelişmeler ve Hedefler” başlıklı tablosuna baktığımızda gençler arasındaki işsizlik konusunda 2018 yılı için hedeflenen oranın %13 olduğunu görmekteyiz.

Bununla birlikte TÜİK’in yayınladığı verilere göre, 2018 yılında genç nüfusun işsizlik oranı %20,3 olarak gerçekleşti. Bu haliyle Kılıçdaroğlu’nun söylediği gibi hedeflenen oranda sapma %56 olarak karşımıza çıkıyor.

5 yıllık 10. Kalkınma Planı’nda hedef ne oldu, gerçekleşme ne oldu, sapmalar ne oldu? (…) Beyefendi senin hiçbir hedefin tutmadı. 6

Sonuç olarak;

Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun İddiasında Doğruluk Payı Vardır.

Bu iddia kontrolüne dair itirazlarınız varsa bize ulaşabilirsiniz.
Yayın Tarihi:   12 Temmuz 2019 Son Güncelleme:   5 Aralık 2019