Ahmet Davutoğlu Meclis Dışı Gelecek Partisi Genel Başkanı

Türkiye Cumhuriyeti Devleti 90'lı yıllarda gayrisafi milli hasılasını arttıramadı, yerinde saydı, geriledi.

4 Kasım 2014 tarihinde TBMM 'de söylendi.
Okuma Süresi    7 Dakika
Konu : Büyüme

90'lı Yıllarda Türkiye Ekonomisi

Başbakan Ahmet Davutoğlu bu haftaki AK Parti grup toplantısında AK Parti iktidarı dönemindeki ekonomik başarıyı 1990’lardaki Türkiye ekonomisini örnek göstererek kanıtlamak istedi. Bağlamından koparmadan Davutoğlu’nun bu konuda tam olarak ne dediğini alıntılarsak:

“90’lı yıllar dünya ekonomisinin genişlediği, büyüdüğü yıllardı dolayısıyla 90’lı yıllarda sağlanan ekonomik gelişme doğaldı ama buna rağmen Türkiye Cumhuriyeti Devleti 90 yıllarda gayrisafi milli hasılasını arttıramadı, yerinde saydı, geriledi. 94 krizi, 99 krizi, 2001 krizleriyle büyüyen dünya ekonomisinde küçülen bir Türk ekonomisi vardı. 2000 yıllarda, özellikle de 2008 küresel ekonomik krizden sonra dünya ekonomisi daralmaya başladı, bütün ekonomiler, gelişmiş ekonomiler, Avrupa başta olmak üzere, küçülme trendine girdi. Gelişmekte olan ekonomiler, Brezilya’da olduğu gibi, son birkaç yıla kadar olumlu yönde seyreden ekonomiler dahi büyük sıkıntılar yaşadı ama Türk ekonomisi büyümeye devam etti, son 12 yıl içinde her yıl ortalama yüzde 5-5,5 civarında büyüdük ve büyümeye de devam ediyoruz.”

AK Parti iktidarı döneminde makro ekonomik göstergelerdeki önemli ölçüde iyileşmeyi başta cumhurbaşkanı, başbakan ve ekonomi bakanı olmak üzere her fırsatta AK Parti hükümetinin başarısı olarak dile getiriyorlar. Buna karşılık, muhalefet partisi mensupları küresel ekonomik iklimin elverişliliğini öne çıkarak hükümetin 2000 – 2001 krizi döneminde Kemal Derviş’in uyguladığı ekonomi politikalarını devam ettirmek dışında bu iyileşmede çok da önemli bir rol oynamadığını iddia ediyorlar. Davutoğlu, belki bu karşı argümanın da farkında olarak, 1990’lar ve 2000’lerde dünya ekonomisini karşılaştırarak AK Parti’nin Türkiye ekonomisinde fark yarattığını ortaya çıkarmak istiyor.

İçinde birden fazla iddia barındırdığı için Davutoğlu’nun açıklamasından parçaları teker teker inceleyelim.
 

  •  “90’lı yıllar dünya ekonomisinin genişlediği, büyüdüğü yıllardı, dolayısıyla 90’lı yıllarda sağlanan ekonomik gelişme doğaldı.”

Yanlış. Rakamlara ve olaylara kısa bir bakış attığımızda 90’lı yılların hiç de öyle dünya ekonomisinin genişleme yaşadığı yıllar olarak tarihe geçtiğini söyleyemeyiz. 1990 – 1999 yılları arasında dünya ekonomisi ortalama % 3,1 büyümüştür, Davutoğlu’nun imalı olarak daha zorlu andığı ve daralma başladı dediği 2000’li yıllarda  (2000 - 2014) büyüme oranı % 3,8’dir. 

Bunun dışında 1990’lı yılllarda gerçekleşen ekonomik durgunluklar ve krizleri hatırlayacak olursak;

1990 – 1993 : Genel ekonomik durgunluk

1992 – 1992 : Kara Çarşamba, AB para sistemi krizi

1994 – 1995: Meksika ekonomik krizi

1997: Asya Finans Krizi

1998: Rusya finansal krizi

Özetle, 1990’lı yıllar genel ekonomik iklim açısından hiç de iyi anılmayan bir dönemdir.
 

  • “Türkiye Cumhuriyeti Devleti 90lı yıllarda gayrisafi milli hasılasını artıramadı, yerinde saydı, geriledi 94 krizi, 99 krizi, 2001 krizleriyle büyüyen dünya ekonomisinde küçülen bir Türk ekonomisi vardı.”

Yanlış. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin gayri safi milli hasılası 1990’lı yıllarda yerinde saymamış veya gerilememiş aksine 149 milyar dolardan 247 milyar dolara çıkmıştır. Bu dönemde Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri derinden etkileyen finansal krizler ve Türkiye’nin kendi krizlerine rağmen Türkiye 1990 – 1999 yılları arası her yıl ortalama % 4 büyümüştür. Bu büyüme oranı ile dünya ortalamasının, gelişmiş ülkeler ortalamasının ve içinde yer aldığı gelişmekte olan ülkeler ortalamasının üzerindedir.
 

  • “2000 yıllarda, özellikle de 2008 küresel ekonomik krizden sonra dünya ekonomisi daralmaya başladı. Bütün ekonomiler, gelişmiş ekonomiler, Avrupa başta olmak üzere, küçülme trendine girdi. Gelişmekte olan ekonomiler, Brezilya’da olduğu gibi, son birkaç yıla kadar olumlu yönde seyreden ekonomiler dahi büyük sıkıntılar yaşadı ama Türk ekonomisi büyümeye devam etti.”

Öncelikle 2000’li yılların başı için özellikle de 2000-2007 arası için daralmadan bahsetmek mümkün değildir. Bu dönemde dünya ekonomisi her yıl ortalama % 4,4 büyümüştür. (Davutoğlu’nun iyi zamanlar olarak andığı 1990’lı yıllardan % 1,3 daha fazla!)

2008 krizinden sonra 2009 yılında birçok ülke grubunda daralmalar meydana geldi. Gelişmiş ülkeler ortalama % 3,4 daralırken Türkiye % 4,3 küçüldü. 2008 – 2014 arası performansa baktığımızda ise Davutoğlu’nun iddia ettiği gibi apayrı bir Türkiye performansı görmüyoruz. Türkiye 2009 yılında ekonomik küçülme yaşayarak 2008 küresel krizin sıkıntısı yaşamış 2014’e kadar geçen süre boyunca da her yıl ortalama % 3,2 büyüyerek kaybettiklerini geri almıştır. Üstelik dünya ekonomisi de o dönemde ortalama olarak her yıl tam da % 3,2 oranında büyümüştür.

Özetle, Türkiye ortalama bir dünya ülkesi olarak krizin yaralarını sarmıştır. Eğer bir başarı karşılaştırması yapılacaksa 2008 – 2014 döneminde Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkeler de ortalama büyüme oranı % 5,2’dir. Türkiye bu ortalamanın gerisinde kalmış gözüküyor.
 

  • “...son 12 yıl içinde her yıl ortalama yüzde 5-5,5 civarında büyüdük ve büyümeye de devam ediyoruz.”

Türkiye AK Parti iktidarı döneminde her yıl ortalama % 4,9 – 5,0 civarı büyümüştür. Daha önce yaptığımız analizde (Referanslar kısmında bulabilirsiniz.) 1923 – 2013 karşılaştırmasını dönemsel olarak bulabilirsiniz. Burada düşeceğimiz tek not 1923 – 2002 yılları arası ekonomi performansı ile 2003 – 2014 ekonomi perfomansı arasında önemli ölçüde bir fark olmadığıdır. Türkiye ortalama olarak % 5 civarında büyüme göstermekte ve AK Parti iktidarında da bu genel eğilim devam etmektedir.

Sonuç olarak Davutoğlu’nun açıklamasında kullandığı çoğu alt iddia verilerle desteklenmemektedir. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun iddiasında doğruluk payı yoktur.

Sonuç olarak;

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun İddiasında Doğruluk Payı Yoktur.

Bu iddia kontrolüne dair itirazlarınız varsa bize ulaşabilirsiniz.
Yayın Tarihi:   4 Kasım 2014 Son Güncelleme:   1 Ocak 1970