Tutuklu Gazeteciler

Türkiye’de basın tarihi kitabının kara sayfalarından biri olan tutuklu gazeteciler konusu, ülkenin ciddi sorunları arasında yer almaya devam ediyor. Pek çok gazeteci çeşitli iddialarla cezaevlerine gönderiliyor. Gazetecilerin tutuklanmaları son dönemlerde yine giderek artıyor. “Silahlı örgüt üyesi olmak” iddiasıyla Bugün Gazetesi yazarı Gültekin Avcı 20 Eylül 2015’te tutuklanırken, Nokta Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Cevheri Güven ve Yazı İşleri Müdürü Murat Çapan “Halkı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silahlı bir isyana tahrik” suçundan 3 Kasım 2015’te tutuklandı.

Türkiye’de Gazeteci Olmak

Son olarak ise 26 Kasım 2015 tarihinde Suriye’ye giden MİT Tırları ile ilgili haberleri sebebiyle Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül “Siyasi ve askeri casusluk amacıyla gizli bilgileri temin etmek” ve “Siyasi ve askeri casusluk amacıyla gizli kalması gereken belgeleri açıklamak” suçlamalarıyla tutuklandı.

Türkiye’de geçtiğimiz iki yıl içinde tutuklu gazetecilerin toplam sayısında düşüş yaşanmasına rağmen, Türkiye hala bu konuda birçok ülkenin üzerinde olmaya devam ediyor. Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2013’te hazırladığı “Tutuklu Gazeteciler Raporu” bu durumu ortaya koyar nitelikte. Rapora göre 2009 yılından, 2013’e kadar cezaevine girip çıkan gazetecilerin sayısı 120’dir. Yine aynı raporda yer bilgiye göre, sadece 2013 yılında tutuklanan ve hüküm giyen gazetecilerin sayısı 65 olarak kaydediliyor. Tutuklu bulunan gazetecilerin bir bölümü KCK ile ilişkileri iddiasıyla suçlanırken, diğer bir bölümü de devlete karşı suç işlemekle itham ediliyor. Hazırlanan raporda “Gazetecileri cezaevine almak baskı yöntemi olarak benimsenmektedir.” ifadesi de yer alıyor.

Tutuklu Gazetecilerin Sayısında Düşüş Var

2014 yılına ait tutuklu gazeteciler ile ilgili çalışmalar incelendiğinde ise 22 gazetecinin cezaevinde olduğu görülüyor. Bianet’in Nisan-Mayıs- Haziran 2014 tarihli Medya Gözlem Raporu’na göre, 2014’ün Temmuz ayında 23 gazeteci cezaevindeydi. Bu sayının 14’ünü ise Kürt gazeteciler oluşturuyordu. 2013’ün aynı döneminde 66 gazeteci tutuklu bulunurken, 2014'ün Ekim ayına baktığımızda ise tutuklu gazetecilerin sayısı 19'a düşmüş. 

Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ)'nin 2014 raporunda,Türkiye’de tutuklu gazetecilerin sayısının yediye kadar düştüğü belirtiliyor. CPJ’nin hazırladığı diğer bir raporda yer alan bilgilere göre ise, 2014’te Türkiye, dünyada en fazla tutuklu gazetecilerin yer aldığı ülkeler sıralamasında 10. sırada yer alıyor. Yine aynı raporda önceki yıla göz attığımızda, 2012-2013 yıllarında tutuklu gazeteci sayısının en fazla olduğu ülke maalesef Türkiye.

Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde yaptığı basın açıklamasına baktığımızda ise, Mayıs 2014 tarihi itibariyle Türkiye’deki cezaevlerinde 35 gazetecinin bulunduğunu öğreniyoruz.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin “Basında Davalar Yılı: 2014”  adıyla düzenlediği toplantıda 2010’da tutuklu gazeteci sayısının 104 olduğu, 2014 yılının sonunda ise bu sayının 19’a kadar düştüğü kaydedildi.

2015 Yılında Da Durum Pek İç Açıcı Değil

Bianet’in Nisan-Mayıs-Haziran 2015 Raporu’na bakacak olursak, 23 gazetecinin tutuklanarak cezaevine gönderildiğini görüyoruz. Ekim ayında yayımlanan Medya Gözlem Raporu’na göre de 24 gazeteci çeşitli iddialar nedeniyle cezaevinde bulunuyor. Tutuklu gazetecilerin ise 13’ünün Kürt medyasından olduğu belirtiliyor. 2015’in son aylarında ise aralarında Can Dündar ve Erdem Gül’ün de olduğu en az 30 gazeteci halen cezaevinde bulunmaktadır.

Türkiye’de tutuklu bulunan gazetecilerin sayısı, 2014 yılındaki gerilemenin ardından 2015’te yeniden artış göstermektedir. Tutuklanan gazetecilerin mevcut iktidara muhalif ve ağırlıklı olarak Kürt medyasından olması ise tesadüften öte, üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur.

Gazetecilerin özgür olmadığı, basının sansürlendiği bir ortamda; kamuoyu sağlıklı bilgileri alamamakta, siyasi şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri büyük zarar görmektedir.

Kaynaklar

Bianet - Nisan, Mayıs, Haziran 2015 Verileri

Bianet - Temmuz, Ağustos, Eylül 2015 Verileri

CHP Tutuklu Gazeteciler Raporu

CPJ - Gazetecileri Koruma Komitesi 2014 Raporu

Bianet Haberi 1

Bianet Haberi 2

TGC Basın Raporları

​Bu derleme Miray Bacak tarafından hazırlanmıştır.