Kemal Kılıçdaroğlu'nun Cambridge Analytica Uyarısı Ne Anlama Geliyor?

CHP Genel Başkanı ve Millet İttifakı 13. Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, 1 Mayıs 2023 tarihinde Twitter hesabından bir paylaşımda bulundu.

Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve ekip arkadaşları için “Cambridge Analytica'cılık oynamak kapasitenizi aşar” ifadesini kullandı. Fahrettin Altun ve İletişim Başkanlığı'nda yönetici olan bazı diğer isimlerin erişimi için belirli yazılımlar, yapılandırmalar veya yetkilendirme gerektiren dark web olarak bilinen sanal ağlara “anlaşma” yapmaya çalıştığını iddia ederek paylaşımında ilgili kişileri uyardı.

İletişim Başkanı Fahrettim Altun, Kılıçdaroğlu’nun Twitter’daki bu iddiasını alıntılama yaparak bir yanıt verdi. Altun, Kılıçdaroğlu’nun iftira atarak “dedikodu siyaseti” yaptığını söyledi. Kılıçdaroğlu’nun tweet’lerini bir ajansın attığını iddia eden Altun,  “Hatırlatmak isterim ki bu noktada sorumluluk, ülke dışından hizmet aldığınız AJANS’ınıza değil şahsınıza aittir” ifadesini kullandı. 

Kemal Kılıçdaroğlu’nun paylaşımının ardından Cambridge Analytica, sosyal medya kullanıcıları tarafından merak edilen ve sorgulanan konular arasında ilk sıralarda yer aldı. Peki, 2018’de tüm dünyayı çalkalayan Cambridge Analytica olayı neydi?

Cambridge Analytica, seçim süreçlerinde tüketici, takipçi, seçmen davranışlarını değiştirmek isteyen siyasi partilere hizmet vermek amacıyla 2103’te Londra’da kurulmuş bir veri analiz şirketiydi. Şirket, 2018 yılında 87 milyon Facebook kullanıcısının hesaplarından izinsiz topladığı kişisel verileri, ABD’nin kritik seçimlerinde ve İngiltere'nin Brexit döneminde seçimleri etkilemek için usulsüz olarak kullanmakla suçlanmıştı. Facebook kullanıcılarından elde edilen bu veriler, kişileri işe alan politikacılar adına seçmenlerin fikrini etkilemek amacıyla kullanıldı.

Şirketin CEO'su Alexander Nix, İngiliz Channel 4 haber kanalının Mart 2018’de yayınladığı gizli kamera çekimlerinde, Cambridge Analytica'nın Kasım 2016'da gerçekleştirilen ve Donald Trump’ın kazanmasıyla sonuçlanan ABD başkanlık seçimlerinde önemli rol üstlendiğini söylediğinin ortaya çıkmasının ardından görevden alınmıştı. Cambridge Analytica şirketi ise bu görüntülerdeki konuşmaların ‘saptırıldığını’ savundu. 

Cambridge Analytica’nın seçmenlerin tercihlerini tahmin edip kişileri etkileyebilecek bir algoritma yazdığı ortaya çıkmasının ardından Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg, bu süreç hakkında ABD Kongresi'nde Nisan 2018’de ifade verdi. Zuckerberg, senatörlerin karşısındaki konuşmasına özür diledi ve "Bu araçların zarar verme amaçlı da kullanılabilmesine engel olmak için yeterince çaba göstermediğimiz açık. Bu yalan haber, seçimlere dış müdahale, nefret söylemi ve program geliştiricileri ile veri gizliliği için de geçerli" dedi.

İngiliz The Observer gazetesine Mart 2018'de konuşan şirketin eski çalışanı Christopher Wylie, verilerin Cambridge Analytica'nın ana şirketi SCL'nin 2014'te Cambridge Üniversitesi’nde bir psikolog olan Aleksandr Kogan ve ekibi tarafından toplandığını açıklamış. Veriler, “thisisyourdigitallife” adlı uygulama üzerinden alınmış. Kişiler, akademisyene ait “Global Science Research” firmasının çalışmasını para karşılığında kişilik testi uygulamasını, kişisel bilgilerinin akademik araştırma amaçlı kullanılma isteğini kabul etmiş. Bu teste katılanların Facebook arkadaşlarının da bilgisini toplanarak milyonlarca profillik bir veri havuzu oluşturmuş. Times'a göre, kaydolan 270 bin kişi aracılığıyla Kogan, yaklaşık 50 milyon Facebook kullanıcısının verilerine erişebildi.

Wylie, bu kişisel bilgilerin çoğunun izinsiz ele geçirildiğini anlatıyor. Wylie, Cambridge Analytica'nın seçim sandıklarındaki tercihleri etkileyebilecek güçlü bir yazılım kullanıldığını ifade ederken bu sistemi ‘propaganda makinesi' olarak tanımlıyor.

Suçlamaların ardından Cambridge Analytica şirketine 5 milyar dolar ceza kesildi ve  2018 yılında kapatıldı.