Dünyada ve Türkiye'de Uyuşturucu Kullanımı

Dünya genelinde uyuşturucu kullanımı oranı düşerken, Türkiye’de uyuşturucu kullanım oranı yıllara göre artış göstermektedir. Bu durumla birlikte Dünya ve Türkiye’nin karşılaştırmasını yaptığımız zaman aşağıdaki veriler karşımıza çıkmaktadır.

Dünya genelinde 1990 yılında 46,5 milyon insan madde bağımlısı iken, 2016 yılında bu sayı 63,7 milyona yükselmiştir. 1990 yılında dünya nüfusu 5 milyar 288 milyon iken 2016 yılında dünya nüfusu 7 milyar 444 milyon olmuştur. Dünya nüfusuna oranladığımız zaman 1990’da madde bağımlısı oranı 0,0088 iken 2016’da bu oran 0,0085’e gerilemiştir. Sayısal olarak artış gösteren madde bağımlılığı oransal olarak düşüş göstermektedir.

Türkiye’de ise 1990 yılında yaklaşık 381.200 kişi madde kullanım bozukluğuna sahipken, 2016 yılında bu sayı 664.906 kişiye yükselmiştir. Nüfusa oranladığımız zaman ise; 1990 yılında 0,0070 olan oran, 2016 yılında 0,0082’ye kadar yükselmiştir.

Nüfus içerisinde madde kullanım bozukluluğuna sahip kişilerin oranı;

Türkiye’de ve Dünya’da en fazla kullanılan uyuşturucu çeşitleri ilk 4 sırada değişmezken bunların dağılımı grafiklerden de görülebileceği üzere farklılık göstermektedir. Opioidler Türkiye’de en fazla tercih edilen türken, onu esrar takip etmekte. Dünya genelinde ise opioidler ve esrar yaklaşık bir seyir göstermektedir.

Grafikten de görülebileceği üzere Türkiye’de en fazla madde kullanım bozukluğuna 25-29 yaş arasındaki kişiler sahip. Bunu 30-34 yaş arasındaki kişiler takip ederken, en az 5-14 yaş arasındaki çocuklarda görülmekte ancak yıllar içerisinde az da olsa çocuklarda kullanım oranı artmaktadır.

Diğer bir konu ise madde kullanımına bağlı olarak gerçekleşen ölümlerdir. Burada görülebileceği üzere, 1990-2016 yılları arasında 5-14 yaş arasında herhangi bir ölüm gerçekleşmezken, en fazla ölüm 15-49 yaş arasında gerçekleşmiş daha sonra ise 70+ yaşında olanların ölüm sayısı takip etmiştir.

Ancak nüfus-yaş oranına bakılınca:

Her 100 bin insan içinde oranlanması ile elde edilen bu grafikte en fazla ölüm oranı sırasıyla 70+ yaşında olanlarda, sonra 50-69 yaş arasında olanlar ve en son 15-49 yaşında olanlar geliyor. 5-14 yaş arasında herhangi bir ölüm gerçekleşmemiştir.

Diğer bir kaynak overdose (aşırı doz) kaynaklı ölümleri bu şekilde vermiştir;

Bir diğer gösterge olarak ise: Alkol ve Madde Bağımlılığının ölüm karşılaştırması.

90’lı yıllardan 2000 yılına kadar artış gösteren ölüm sayısı, 2010 yılına kadar düşmüş ancak daha sonra tekrar yükselişe geçmiştir.

90’lı yıllarda alkol ve uyuşturucu kullanımına bağlı ölüm oranında alkol öndeyken, 2016 yılına gelindiğinde uyuşturucu kullanımına bağlı ölüm alkole nazaran artış göstermiştir.

Türkiye coğrafi olarak, üretim bölgeleri ile tüketim bölgelerinin arasında olup yasa dışı uyuşturucu ticareti açısından en önemli transit yol olarak adlandırılan “Balkan Rotası” üzerinde bulunmaktadır. Hem hedef hem de transit ülke olan Türkiye, Afganistan kaynaklı afyon ve türevleri, Avrupa kaynaklı psikotrop maddeler ve bunların üretiminde kullanılan kimyasal maddelerin trafiğinden etkilenmektedir. (TUBİM,2017)

2016 yılına ait verilerde ilk grafik ele geçirme sayısını gösterirken, ikinci grafik miktarı göstermektedir. Bununla birlikte Türkiye, esrar ve eroinin Avrupa içerisinde en fazla ele geçirildiği ülkedir.

Türkiye’nin en fazla ele geçirdiği diğer maddeler, Amfetamin ve MDMA olmuştur.

İki görselde de yaş farkı olmaksızın benzer bir dağılım görülmektedir. Çocuklarda en fazla 2002 yılında 380 civarı çocuk ceza alırken, yetişkinlerde yine 2002 yılında 6.500 civarı kişi ceza almıştır.

*2012 verisi hem denetimli serbestlik hem de tedavi olan sayısıdır.

Yıllar içerisinde, Amfetamin, Esrar, Kokain, Opioid ve diğer uyuşturuculardan kaynaklı tedavi gören sayısının grafiği:

Yıllar içerisinde HIV teşhisi konulan madde bağımlı sayısı:

Uyuşturucu kullanımına bağlı olarak ilk defa HIV teşhisi koyulan kişi sayısı milyonda birden küçüktür.

Ancak Hepatit C Türkiye’de madde kullananlar arasında en yaygın olan hastalıktır. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki madde kullanan her 10 kişiden 4’ünün HCV(Hepatit C Virüs) pozitif olduğunu göstermiştir.

2010 ile 2016 yılları arasında devletin madde bağımlılığını engelleme ile ilgili harcadığı kaynak miktarı yıllar içerisinde artış göstermiştir. 2010’da yaklaşık 550 milyon TL iken 2016’da 710 milyona TL'ye yaklaşmıştır.