Asgari Ücretin Satın Alma Gücünde Türkiye Avrupa'da Kaçıncı Sırada?

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, 5 Şubat 2020 tarihinde vermiş olduğu bir röportajda Türkiye’de işçilere ödenen asgari ücretle ilgili açıklamalarda bulundu. Yapmış olduğu açıklamada satın alma gücü paritesine göre Türkiye’deki asgari ücretin Avrupa ülkeleriyle kıyasını yapan Selçuk, satın alma gücü paritesine göre asgari ücrette Türkiye’nin birçok Avrupa ülkesini geride bıraktığını iddia etti.

Satın Alma Gücü Paritesi Nedir?

Satın alma gücü paritesi; özellikle farklı para birimine sahip ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldıran para birimi dönüştürme oranıdır. Ülkelerdeki denk bir mal ve hizmet sepetinin aynı ülkelerin asgari ücretleriyle beraber hesabı yapılarak, ülkeler arasında daha doğru bir kıyaslama yapılabilir. Buna ek olarak iktisatçılara göre, satın alım gücü paritesinde belirtilen mal ve hizmet sepeti ne kadar büyük olursa, ülkeler arasındaki bu kıyaslamalar daha tutarlı oluyor. Bu parite kusursuz bir karşılaştırma imkânı vermiyor ancak an itibariyle bu tip kıyaslamaları yapmak için eldeki en iyi yöntem olarak biliniyor.

Türkiye’de Asgari Ücretin Satın Alma Gücü

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, Türkiye’nin asgari ücretinin satın alma gücü 2014 yılı başında 662 seviyelerindeyken 2016 yılı sonunda 944’e kadar yükselmişti. 2018 yılında 910’a gerileyen bu miktar, 2019 yılında 1.006 olarak hesaplandı. Türkiye’deki asgari ücretin satın alma gücü 2020 yılında ise 1.157 olarak açıklandı.

Eurostat verilerine göre Avrupa’daki diğer ülkelerin asgari ücretlerinin satın alma gücünü incelediğimizde ise Türkiye’nin performansı birçok Avrupa ülkesine göre daha pozitif gözüküyor. ABD'nin de dahil olduğu toplam 27 ülkenin yer aldığı 2020 satın alma gücü paritesine göre asgari ücret listesinde Türkiye 8. sırada kendine yer buluyor. Listede Lüksemburg, Almanya, Hollanda, Fransa, İngiltere gibi ülkelerin gerisinde kalan Türkiye’deki asgari ücretin satın alma gücü, İspanya, Portekiz, Yunanistan, Çekya gibi ülkelerden fazla gözüküyor.

Peki direkt olarak Türkiye’deki asgari ücreti Euro’ya çevirdiğimiz zaman sonuç ne olur? Bu sefer elbette işler son derece ters ilerliyor. Bilindiği üzere son yıllarda TL’nin diğer para birimleri karşısındaki değer kaybı neticesinde Euro bazında asgari ücret de oldukça geriledi. Türkiye’deki brüt asgari ücret 2020 yılında TL bazında 2.943 TL iken, Eurostat verilerine göre bu miktar 440 Euro ediyor. Asgari ücreti Euro bazında düşünüp, ona göre bir liste yapıldığında ise Türkiye 27 ülke arasında 22. sırada yer alıyor.

Direkt Euro’ya çevrildiğinde değeri kaybolan ve Avrupa ülkeleri arasında son sıralarda gelen Asgari Ücret, satın alım gücü paritesine göre ise fena bir yerde değil. Peki Türkiye’de çalışan nüfusun ne kadarı asgari ücretle çalışıyor? Bu sorunun kesin bir yanıtı yok, resmi kaynaklar bu soruya 2014 yılından bu yana yanıt vermiyorlar. Türkiye’de en son 2014 yılında çalışanların %40,5’inin asgari ücret kazandığını o dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın açıklamalarından biliyoruz. Peki aynı dönemde Avrupa’da asgari ücretlilerin tüm çalışanlara oranı ne kadar? Türkiye’ye en yakın ülke Slovenya, oran ise sadece %19,1.

Türkiye, Avrupa içinde asgari ücretlilerin tüm çalışanlara oranında açık ara zirvede. Bu da ciddi bir problem elbette. Ancak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un iddiasında vurguladığı durum satın alma gücü paritesine göre asgari ücret sıralaması olduğundan, biz de değerlendirmemizi buna göre yapıyoruz. Türkiye, asgari ücretin satın alma gücüne göre Avrupa’da birçok ülkeyi gerisinde bırakıyor.