Yeni Ekonomi Programı Hedefleri

CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer, 30 Eylül 2020 tarihinde yapmış olduğu sosyal medya paylaşımında açıklanan 29 Eylül 2020’de açıklanan Yeni Ekonomi Programı’na dair eleştirilerde bulundu. Bununla birlikte Yüceer yapmış olduğu paylaşımda şu iddiada da bulunu: “Yeni Ekonomi Programı YEP açıkladılar. Dördüncü defa. İlk 3'ünde hiçbir hedef tutmamıştı.”

Bugüne Kadar Kaç Yeni Ekonomi Programı Açıklandı?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiğinden bu yana eylül aylarının son günlerinde Yeni Ekonomi Programı’nı açıklıyor ve ülke ekonomisinin makroekonomik göstergelerdeki geleceğe dair hedeflerinin ve beklentilerinin neler olduğunu ve bu hedefler dahilinde yönetim olarak nasıl bir politika izleyeceklerini kamuoyuyla paylaşıyor. Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın plan ve programlar sayfasında da görülebileceği üzere 29 Eylül 2020 tarihinde Berat Albayrak'ın açıkladığı ekonomi programı bugüne kadar açıklanan 3. Yeni Ekonomi Programı.

Açıklanan YEP’lerde Hedeflere Ulaşıldı mı?

İlk defa 2018 yılında açıklanan YEP’te 2020 yılına kadarki GSYH büyüme hedeflerinden hiçbirine ulaşılamamış. 2019 yılında açıklanan YEP’te ise 2019 yıl sonu GSYH büyüme hedefi %0,5 olarak belirtilmiş ve yıl sonunda milli gelirdeki yıllık artış %0,9 olarak açıklanmıştır.

Açıklanan ekonomi programlarındaki yıl sonu enflasyon oranı hedeflerine gelindiğinde 2018 yılında açıklanan hedefler doğrultusunda enflasyon oranının 2018 ve 2019 yıl sonlarında hedeflenenden daha düşük açıklandığını söylemek mümkün. 2018 YEP’te aynı yılda yıl sonu enflasyon beklentisi %20,8 iken, gerçekleşen enflasyon oranı %20,3 seviyesindeydi. Bunun yanında 2018 YEP’te 2019 yıl sonu hedefi %15,9, 2019 YEP’te de 2019 yıl sonu enflasyon oranı hedefi %12’ydi. Ancak TÜİK’in açıkladığı verilere göre 2019 sonunda enflasyon oranı %11,8’di.

Ekonomi programlarındaki işsizlik oranı hedefleri ve gerçekleşen işsizlik oranları incelendiğinde, bu makroekonomik göstergede 2018 YEP’teki %11,3’lük 2018 yıl sonu hedefi ve %11’lik gerçekleşme haricinde pozitif bir gelişme olduğunu söylemek mümkün değil.

Cari dengenin GSYH’ye oranı da YEP’te gelecek yıllardaki hedefleri ve beklentileri açıklanan bir başka önemli makroekonomik gösterge. Yıl sonunda Türkiye’deki cari açığın o yılki GSYH’ye bölünmesiyle hesaplanan bu göstergede 2018 yılında açıklanan YEP’teki 2018 ve 2019 yıl sonu hedefleri %-4,7 ve %-3,3’tü. 2018 ve 2019 yıl sonunda cari dengenin GSYH’ye oranı ise %-3,5 ve %1,2 olarak açıklanmıştı.

Açıklanan programlarda hedeflenen bir diğer makroekonomik gösterge de merkezi yönetim bütçe açığının GSYH’ye oranıydı. Bu göstergenin 2019 YEP’te aynı yıl sonuna dair hedefi %2,9 iken, 2019 yıl sonunda da bu oranın %2,9 olarak açıklandığı görülüyor.

Bu da ilginizi çekebilir: COVID-19 Salgını Ekonomik Hedefleri Olumsuz Etkiledi

Sonuç olarak CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer’in iddia ettiği gibi geçtiğimiz gün açıklanan YEP 4. değil, 3. YEP. Ayrıca her ne kadar uzun vadede bazı makroekonomik göstergelerdeki hedefler olumsuz yönde değiştirilse de geçtiğimiz yıllardaki hedeflerin hiçbirinin tutmadığını söylemek pek mümkün değil. Enflasyon, büyüme ve cari denge gibi makroekonomik göstergelerde kısa vadeli bazı hedeflerden daha pozitif gerçekleşmeler yaşanmış. Hatta 2019 YEP’teki merkezi yönetim bütçe açığının GSYH’ye oranının 2019 hedefi de tam olarak gerçekleşmiş.