Yasemin Öney Cankurtaran CHP CHP Genel Başkan Yardımcısı

Ülkedeki yoksul insan sayısı 16 milyonun üzerinde. 30 milyon insan ise sosyal yardım olmadan yaşamını idame ettiremiyor.

29 Ocak 2018 tarihinde Kocaeli 'nde söylendi.
Okuma Süresi    4 Dakika
Konu : Büyüme , Sosyal Politikalar

Yoksulların Sayısı 16 Milyon mu?

CHP Genel Başkan Yardımcısı Yasemin Öney Cankurtaran, Kocaeli'de CHP Kadın İl Kolları ile bir araya geldi. Buluşmasında parti olarak bağımlılıkla mücadeleye verdikleri öneme dikkat çeken Cankurtaran, uyuşturucu kullanımının altındaki temel nedenin yoksulluk ve artan işsizlik olduğunu belirterek iddiasını çeşitli verilerle destekledi Ülkedeki yoksul insan sayısının son olarak 16 milyonun üzerinde kaydedildiğini ve 30 milyon insanın sosyal yardım almadan yaşamını idame ettiremediğini iddia etti.

Hane halkı ekonomik durumu hakkındaki resmi göstergeler TÜİK'in "Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması" içerisinde kamuoyuyla paylaşılıyor. Bu bağlamda TÜİK, hesaplamalarında iki farklı yöntem uyguluyor. Bunlardan ilkinde, hane halkı kullanılabilir medyan fert gelirinin %50'sinden azını, diğerinde ise %60'ından azını elde eden fertler yoksul kabul ediliyor.

Ülkedeki yoksul insan sayısı 16 milyonun üzerinde. 30 milyon insan ise sosyal yardım olmadan yaşamını idame ettiremiyor. 1

TÜİK'in eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si temelinde hesapladığı yoksulluk sınırına göre, 2016'da yoksul sayısı yaklaşık 11 milyon olarak kaydedilmiş. Hanedeki bireylerin, gelir dönemlerinde ödenen vergiler vs. düşüldükten sonra kullanılabilir gelirleri üzerinden yapılıyor bu hesap.

Hesaplama %60 üzerinden yapıldığında ise, yoksul sayısı 16 milyon 328 bin kişiye ulaşıyor, ki bu da nüfusun yaklaşık %21'ine tekabül ediyor. Aylık olarak bir kişinin yoksulluk alt sınırı 711,6 TL'ye denk geliyor. 2017 yılına ilişkin henüz ulaşılabilir bir resmi kaynak bulunmadığından bu sayının nasıl bir değişim gösterdiğini bilemiyoruz. Ancak son 10 yıla bakarsak, yıllık olarak değişim oranı hesaba katıldığında güncel sayının da 2016 yılına paralellik gösterdiğini ve 16 milyon dolaylarında olduğunu düşünebiliriz.

Ancak, TÜİK'in yayınladığı istatistiklerin yanı sıra Türk-İş sendikasının da yine referans gösterilebilecek yoksulluk ve açlıkla ilgili çalışmaları mevcut. Türk-İş çalışmalarını TÜİK'e göre daha sık periyodik aralıklarla ve daha kapsamlı bir metodolojiyle gerçekleştiriyor. Yoksulluk sınırı hesaplaması yaparken gıda harcamalarının yanı sıra konut, su, elektrik, ulaşım, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması gereken zorunlu harcamalar da dikkate alınıyor ve bu sebeple TÜİK'in istatistiklerinden daha farklı bir tablo ile karşılaşıyoruz.

Türk-İş'in son olarak açıkladığı Ocak 2018 araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin yoksulluk alt sınırı 5.262,18 TL (kişi başına 1.316 TL), bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 1.998,88 TL olarak gerçekleşmiş. Bu hesaplama türü göz önünde bulundurulduğunda yoksulluk alt sınırının altında aslında TÜİK'in açıkladığından çok daha fazla sayıda insanın kaldığı anlaşılıyor.

Bu bağlamda milletvekilinin ülkedeki yoksul insan sayısına ilişkin iddiasının ilk kısmında açıkladığı sayılar ilgili kaynaklarla örtüşüyor.

Peki Sosyal Yardımlardan Faydalanan Nüfus Ne Kadar?

Cankurtaran'ın bir diğer iddiası olan "30 milyon insan sosyal yardım olmadan hayatını idame ettiremiyor" ifadesi, bir ferdin tek gelirinin sosyal yardım olduğu veya gelirinin büyük bir kısmını aldığı sosyal yardımın oluşturduğuna işaret ediyor. Ancak, bu bulgulara ulaşabileceğimiz resmi bir çalışma mevcut değil. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yıllık faaliyet "yardıma muhtaç kişi sayıları"na yer verilmiyor. Bunun yerine sosyal yardımlardan yararlanan hane sayısı veriliyor.

Sosyal yardımlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından aile yardımları, eğitim yardımları, sağlık yardımları, özel amaçlı yardımlar, yaşlı ve engelli yardımları, istihdam yardımları gibi alt kümelerde tanımlanıyor. 2016 Yılı Faaliyet Raporu'na göre, tam 3 milyon 154 bin haneye sosyal yardımda bulunulmuş. TÜİK'in "Sosyal Koruma İstatistikleri"nde de sosyal koruma kapsamında yardım ve maaş alan kişi sayısının 2016 yılında, Canlurtaran'ın iddiasının çok daha altında bir sayıda, toplam 13 milyon 435 bin kişi olduğu bilgisi mevcut.

Bu kapsamda iddianın ilk kısmı doğru görünürken, ikinci kısmındaki sayı, mevcut veriler ile örtüşmüyor.

Sonuç olarak;

CHP Genel Başkan Yardımcısı Yasemin Öney Cankurtaran'ın İddiasında Kısmen Doğruluk Payı Vardır.

Bu iddia kontrolüne dair itirazlarınız varsa bize ulaşabilirsiniz.
Yayın Tarihi:   6 Şubat 2018