İş Kanunu gereği, kamu kuruluşları yüzde 4, özel sektör yüzde 3 engelli çalıştırmak zorunda. Kamuda, çalışan personelin karşılığı olarak 61 bine yakın engelli çalıştırma zorunluluğu var. Kamuda yaklaşık 35 bin engelli çalışıyor.
Kamuda Engelli İstihdamı
3 Aralık tarihi bilindiği üzere Dünya Engelliler Günü. Bu vesileyle Meclis çatısı altında da Türkiye’de engellilerin durumu üzerine çeşitli açıklamalar yapıldı. CHP İstanbul Milletvekili Yakup Akkaya da konu ile ilgili açıklamalar yapan vekillerden biriydi. Akkaya konuşmasında kamu ve özel sektörde engelli çalıştırma zorunluluğuna değinip, kamunun bu kurala uymadığını, 61 bine yakın engelli çalıştırması gerekirken, 35 bin engelli çalıştığını iddia etti.
Kamunun ve Özel Sektörün Engelli İstihdamı ile İlgili Zorunlulukları Ne?
İş Kanunu’na 2008 yılında getirilen değişikliğe göre, elli ya da daha fazla işçi çalıştıran özel sektöre ait iş yerlerinde %3 oranında engelli çalıştırılması gerekiyor. Kamuda ise bu zorunluluk %4 sınırında.
İstihdam Verileri Ne Söylüyor?
İddia öncelikli olarak kamuda çalışan engellilere dair bilgi içerdiğinden, biz de kamu personeline dair istatistiklere başvuracağız. Devlet Personel Başkanlığı’nın sağladığı verilere göre Kasım 2015 itibariyle kamuda çalışan engelli memur sayısı 40.656. Tablodaki dikkat çeken unsur ise kamu kontenjanının %3 olarak belirtilmiş olması. İş Kanunu’na göre kamuda engelli çalıştırma oranı %4 olmak zorunda. Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na baktığımızda, kamuda memur olarak çalıştırılması gereken engelli kontenjanının %3 olarak belirtildiğini görüyoruz. Aşağıdaki tablonun hesaplamayı %3 üzerinden yapmasının sebebi bu durum olabilir. Ancak burada belirtmemiz gerekir ki, İş Kanunu, kamudaki tüm çalışanları kapsıyor, Devlet Memurları Kanunu ise sınavla alınan devlet memurlarını ilgilendiriyor.
Hesaplamayı İş Kanunu'na göre yaptığımızda, kamuda çalıştırılması gereken engelli sayısının yaklaşık 84 bin olması gerekiyor. Bu durumda, açık kontenjan sayısı da 43.337 oluyor. Yani kamu istihdam etmesi gereken engelli sayısının yarısından azını istihdam ediyor. Fakat yine de tablodaki hesaplamayı dikkate aldığımızda da rakamların iddiadakine yakın olduğunu ve engelli kontenjanının hala %100 doldurulamamış olduğunu görüyoruz.
Sonuç olarak Yakup Akkaya’nın iddiası ile veriler arasında İş Kanunu'nu dikkate alırsak bir uyumsuzluk olduğunu görüyoruz. Ancak, milletvekilinin işaret ettiği sorun aslında göründüğünden daha büyük; kamunun çalıştırması gereken engelli sayısı oldukça yüksek.
Bu sebeple CHP İstanbul Milletvekili Yakup Akkaya’nın iddiasında büyük oranda doğruluk payı vardır.
İstanbul Milletvekili
İddiasında Büyük Oranda Doğruluk Payı Vardır.
