Bakın, Çandarlı Limanı bittiği zaman, arka planda dünyanın en önemli, Rotterdam Limanı'ndan daha büyük, muhteşem bir ihracat üssü olacak.
İzmir Çandarlı Limanı, Rotterdam Limanı'ndan Daha mı Büyük Olacak?
Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, İzmir’de yapılması planlanan Çandarlı Limanı’nın bittiği zaman Rotterdam Limanı’ndan daha büyük bir ihracat üssü olacağını iddia etti.
Kuzey Ege Çandarlı Limanı: 40 Yıllık Proje
Kuzey Ege Çandarlı Limanı 1976 yılından bu yana Devlet Planlama Teşkilatı ve Ulaştırma Bakanlığı’nın gündeminde olan bir proje. 2008’den sonra somut adımlar atılmaya başlandı ve 2013’te yap-işlet-devret usulü üzerinden ihaleye çıkıldı. Fakat 2013’teki ihale, teklif gelmediğinden iptal edildi. Yıllık 12 milyon TEU elleçleme kapasite planlamasıyla çıkılan ihaleye teklif gelmemesinden ötürü kapasite 4 milyon TEU‘ye indirildi ve etaplı genişleme öngörüldü. Konteynır ticareti içeren pazarlardaki daralmayı işaret eden Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, yapılacak limanda konsept değişikliğine gidileceğini ve ardından ihaleye çıkılacağını Eylül 2016’da açıkladı. Bakan Aslan, Şubat 2017’de limanla ilgili ihale sürecini sonuçlandıracaklarını söyledi fakat belli bir tarih vermedi.
Çandarlı Limanı vs. Rotterdam Limanı
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın sitesindeki verilere göre Kuzey Ege Çandarlı Limanı’nın özellikleri şu şekilde:
“Toplam 1.500m dalgakıran imalatı yapılmıştır. Aşamalı olarak yapılacak revizyonlarla kapasitesi 12 milyon TEU/yıl’a çıkarılacaktır. Yap-İşlet-Devret Modeli ile yapılacak olan, 2.000m uzunluğunda ve 1.000m genişliğindeki rıhtımın, YİD modeli ile 1. etabın ihalesine çıkılmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.”
Öncelikle Bakan Eroğlu’nun iddiasındaki “büyük” sıfatıyla tam olarak neyi kastettiği anlaşılmıyor. Fakat daha öncesinde Kuzey Ege Çandarlı Limanı’nın dünyanın en büyük 10 limanı arasına girecek bir proje olarak pazarlandığını da hatırlatalım. Sıralamalarla ilgili bir araştırma yaptığımızda ise farklı göstergelerle yapılmış sıralamalarla karşılaşıyoruz. Bu nedenle, Çandarlı Limanı’nın planlanan özellikleriyle Rotterdam Limanı’nı doğrudan karşılaştırmak iddianın analizi için daha doğru sonuç verecektir.
Rotterdam Limanı 105,5 milyon metrekareye yakın bir alan üzerine kuruldu. Çandarlı Limanı’nın planlanan alanı ise 2,5 milyon metrekare. Rotterdam Limanı’nın uzunluğu 42 km’yi aşarken Çandarlı Limanı 2 km uzunluğunda olacak. Fiziksel açıdan Rotterdam Limanı’nın çok daha büyük olduğu açıkça görülüyor. Elleçleme kapasitesi üzerinden bir değerlendirmeye gittiğimizde ise Çandarlı Limanı planlamasında bu kapasitenin ekonomik gerçekliklere uygun olarak azaltıldığını vurgulamamız gerekiyor. 2013’te teklif gelmediğinden iptal edilen ihalede planlanan kapasite 12 milyon TEU idi. Sonrasında bu kapasite planlaması 4 milyon TEU’luk etaplara bölündü. Kısacası, Çandarlı Limanı en son etabın gerçekleşmesi durumunda 12 milyon TEU’luk elleçleme kapasitesine ulaşacak. Rotterdam Limanı ise 2015 yılında 12,4 milyon TEU’luk konteynır elleçlemesi gerçekleştirdi. Kısacası, kapasitesi bir yana Çandarlı Limanı’nın son etapta ulaşacağı kapasitesinden daha fazla miktarda konteynır elleçledi.
Genel değerlendirmede, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun iddiasında doğruluk payı yoktur.