2017-2020 arasındaki yayın durdurma kararlarının yüzde 73'ü, idari para cezalarının da yüzde 69'ü Halk TV, FOX TV, Tele1 ve KRT'ye çıkarılıyor
RTÜK Yaptırımları Hangi Haber ve Tartışma Kanallarında Daha Fazla?
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, 8 Aralık 2020 tarihinde TBMM’de yapılan oturumda RTÜK tarafından uygulanan yaptırım kararlarından söz etti. Muhalif kanallara uygulanan cezaların oransal olarak fazlalığından bahseden Çakırözer: "2017-2020 arasındaki yayın durdurma kararlarının yüzde 73'ü, idari para cezalarının da yüzde 69'ü Halk TV, FOX TV, Tele1 ve KRT'ye çıkarılıyor." iddiasında bulundu.
RTÜK Tarafından Uygulanan Yaptırımlar Neler?
RTÜK internet sitesinde yer alan bilgilere göre, 6112 sayılı kanunun 32’nci maddesine göre Üst Kurul tarafından radyo ve televizyonlara uyarı, program durdurma, idari para cezası ve artırımlı idari para cezası şeklince idari yaptırımlar uygulanabiliyor. Bununla birlikte, yapılan ihlalin niteliğine göre geçici yayın durdurma ve yayın lisansının ihlali gibi yaptırımlar da söz konusu olabiliyor.
2017-2020 Arasında Uygulanan RTÜK Yaptırımları Hangi Kanallarda Yoğunlaşıyor?
Üst Kurul tarafından verilen kararlar ise yine RTÜK’ün internet sitesinde yayınlanmakta. Uluslararası Şeffaflık Derneği, 8 Temmuz 2020’de yayınlanan ‘’RTÜK Yaptırım Kararları, 2017-2020’’ başlıklı içeriğinde program ve kanallara göre RTÜK tarafından uygulanan ceza kararlarını derlemiş. Program türleri; haber-tartışma programı, dizi-film-eğlence, gündüz kuşağı, spor programı ve reklam olmak üzere 6 kategoride incelenmiş.
Buna göre, kanallar arasında alınan toplam ceza sayıları incelendiğinde, toplam 42 ceza ile Show TV ilk sırada yer alıyor. Onu toplam 40 ceza ile Halk TV ve Fox TV izliyor. Bu sayılar, tüm program kategorilerinde aldığı para cezası, yayın durdurma ve uyarı cezalarının toplamını gösteriyor. Alınan cezalar, program türlerine göre de ayrıştırılmış. Buna göre, ‘’haber-tartışma programları’’ kategorisinde toplam olarak en çok cezayı Halk TV ve Tele1 almış. Ancak bütün program türlerinde toplam cezalar içinde Halk TV, Fox TV, Tele1 ve KRT TV’nin payı %41,4. Haber ve tartışma programları arasında toplam cezalar göz önüne alındığında bu 4 kanalın payı ise %64,1.
Yine "haber ve tartışma programları" kategorisinde uygulanan idari para cezaları incelendiğinde Halk TV’nin 19 defa; Tele1’in 13 ve Fox TV’nin 11 defa para cezası aldığı görülüyor. Para cezası miktarlarının ise kanallarının gelirleri üzerinden belirlenen oranlara göre olduğunu da belirtmek önemli. Yani daha az ceza alan bir kanalın ödediği toplam ceza miktarı daha fazla olabilir. 2017-2020 seneleri arasında "haber ve tartışma programları" kategorisinde toplam 68 idari para cezası verildiği görülüyor. Bu cezaların 47’si ise Halk TV, Tele1, Fox TV ve KRT TV’ye ait. Bu açıdan, 2017-2020 arasında haber ve tartışma programlarına uygulanan idari para cezalarının %69’unun söz konusu kanallara ait olduğu söylenebilir.
Yayın durdurma kararları "haber ve tartışma programları" kategorisinde incelendiğinde, Halk TV’nin bu seneler içinde 5 kez, Tele1’in 3 kez, FOX TV’nin 2, KRT TV’nin ise 1 kez yayın durdurma cezasına tabi tutulduğu görülüyor. Yani 2017-2020 arasında haber ve tartışma programlarına verilen 15 yayın durdurma yasağının 11’i bu kanallara ait. Bu sayılar, haber ve tartışma kanalları kategorisinde son 3 senede yayın durdurma kararlarının %73’ünün Halk TV, Tele1, FOX ve KRT TV arasında paylaşıldığı anlamına geliyor.
RTÜK tarafından uygulanan yaptırımlar, Uluslararası Şeffaflık Derneği tarafından haber-tartışma programı, dizi-film-eğlence, gündüz kuşağı, spor programı ve reklam olmak üzere 6 farklı kategoride incelenmiş. Milletvekili Utku Çakırözer’in Halk TV, Fox TV, Tele1 ve KRT TV için bahsettiği idari para cezası ve yayın durdurma cezası oranları, bütün program türleri içinde değil, yalnızca "haber-tartışma programları" kategorisinde geçerli. Ancak bütün program türlerinde kanallara göre toplam yaptırımlar göz önünde bulunduğunda, söz konusu 4 kanalın toplam cezalar içindeki payının %41,4 olduğu görülüyor. Bu açıdan, RTÜK tarafından uygulanan yaptırımların içinde Halk TV, Fox TV, Tele1 ve KRT TV’nin oranlarının yüksek olduğu dikkat çekiyor. "Haber ve tartışma programları" kategorisinde ise alınan idari para cezalarında bu 4 kanalın payı %69, yayın durdurma cezalarında ise %73 olduğu görülüyor. Sonuç olarak, Utku Çakırözer’in iddiasında büyük oranda doğruluk payı bulunmaktadır.