Yayıncılık ve Türkiye

Yayıncılık ve Türkiye

Bu sene 27 Şubat – 8 Mart tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen CNR Kitap Fuarı’nın açılışında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu çeşitli açıklamalarda bulundu. Turşucu konuşmasında Türkiye’nin yayıncılık sektörü açısından gelişme gösterdiğini belirterek, bu açıdan Türkiye’nin dünya sıralamasında 12’inci sırada olduğunu iddia etti.

Türkiye’nin yayıncılık sektöründeki gelişimi

Turşucu’nun bu iddiasını iki ayrı kaynağa dayanarak inceleyeceğiz. Kaynaklardan biri Türkiye Yayıncılar Birliği’nin derlediği yıllık istatistikler. Verilerin yer aldığı 2014 Türkiye Kitap Pazarı Raporu’na göre üretilen toplam kitap adedi yaklaşık 562 milyon. Bunun yaklaşık 217 milyonu Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak dağıtılan eğitim kitaplarından oluşuyor. Yaklaşık 345 milyon kitap ise bandrollü olarak piyasada yer alıyor. Yine aynı rapora göre 2014 yılında kişi başına düşen kitap sayısı 7,3.

Yayıncılık piyasasına karşılaştırmalı olarak bakmak için ise International Publishers Association (IPA) tarafından sağlanan istatistiklere bakacağız. Pazar büyüklüğü açısından yapılan değerlendirmelere göre Türkiye 2012 yılında 17’inci sırada iken, IPA’nın 2013-2014 yıllarını kapsayan yıllık raporuna göre söz konusu yıllarda 12’inci sıraya yerleşmiş gözüküyor.

Kitaplar ile ilgili diğer göstergeler ne söylüyor?

Turşucu’nun yayıncılık sektörüne dair iddia ettiği rakamlar verilerle örtüşüyor. Ancak yayıncılık sektörü verilerinin içinde yukarıda da belirttiğimiz gibi eğitim amaçlı basılan ve ücretsiz dağıtılan kitaplar da var. Dolayısıyla kişi başına düşen kitap sayısı olarak belirtilen 7,3 rakamına büyük ihtimalle bu ücretsiz eğitim kitapları da dahil.

Turşucu’nun iddiasında Türkiye’de bu alanda yaşanan gelişmelerin altı çizildiği için bağlamı belirlemek adına başka göstergelere de bakmak gerekebilir. Örneğin NOP World isimli araştırma şirketinin yoğun olarak kaynak gösterilen araştırmasına göre Türkiye vatandaşları haftada 5.54 saatlerini kitap okumaya ayırıyorlar. Bu alanda Türkiye 19’uncu sırada yer alıyor. Türkiye’nin yayıncılık sektörü büyüklüğü açısından ilerisinde olduğu Rusya’da ise kişi başına haftalık olarak kitap okumaya ayrılan süre 7 saat civarında. Listenin birinci sırasında ise kişi başına yaklaşık 11 saatlik okuma süresiyle Hindistan yer alıyor. Yayıncılık sektör büyüklüğü açısından Hindistan Türkiye’nin bir basamak gerisinde. Bu açıdan bakıldığında yayınlanan kitap sayısı ile kitap okumaya ayırılan süre arasında büyük bir fark olduğu gözlemleniyor. Her ne kadar bu iki gösterge arasındaki farkı yaratacak farklı değişkenler olması mümkünse de, Türkiye’nin yayıncılık sektöründe gösterdiği başarının bireylerin kitap okuma alışkanlıklarına tam olarak yansımadığı söylenebilir.

Sonuç olarak Hamdi Turşucu’nun iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.