Gelir Dağılımımız Ne Kadar Hızlı Gelişiyor?

Gelir Dağılımımız Ne Kadar Hızlı Gelişiyor?

20 Şubat Dünya Sosyal Adalet Günü vesilesiyle bir yazılı açıklama yayınlayan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında gelir dağılımını en hızlı iyileştirebilen ülke olduğunu iddia etti.

Gelir eşitsizliği konusu birkaç senedir OECD ve Dünya Bankası gibi küresel kuruluşların dikkat çektiği bir konu. ABD’de konut kredisi sisteminin çökmesiyle tetiklenen ve farklı değişkenlerin etkisiyle dünyaya yayılan ekonomik kriz, mevcut ekonomi sisteminin sürdürülebilir bir hale getirilebilmesi için gelir eşitsizliğinin  azaltılmasını bir ihtiyaç olarak belirginleştirdi. 1980’lerde nüfusun en zengin %10’luk kesiminin zenginliği, en yoksul %10’luk kesimin varlıklarının 7 katıyken bugün aradaki fark artarak 10 kata çıktı.

Gelir dağılımı ile ilgili verileri ölçülebilir bir hale getirmek ve ülkelerin performanslarını kıyaslayabilmek için gini katsayısı sistemi dikkate alınıyor. Gini katsayısı bir ülkede yaratılan ekonomik değerin nüfusa ne derece eşit paylaştırıldığını ölçerken, ülkelere 0 ila 1 arasında değişen oranlarda puanlar veriyor. Gini katsayısı değeri sıfıra yakın ülkelerde gelir adaleti iyi durumdayken puan 1’e yaklaştıkça adaletsizlik artıyor.

Türkiye’de Gelir Eşitsizliği Çok Yüksek, Ama Azalma Eğilimi Gösteriyor

OECD’nin 2015’te yayınlanan “In It Together: Why Less Inequality Benefits All” başlıklı raporu 1985’ten 2013’e kadar geçen sürede OECD ülkelerinde gelir eşitsizliğinde yaşanan değişimleri inceliyor. Aşağıdaki tabloya göre Yunanistan ve Türkiye dışında kalan ülkelerin tümünde bu süre zarfında gelir eşitsizliği artma eğilimi gösteriyor. Her ne kadar Türkiye bu süre zarfında Meksika’dan sonra gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu ülke olsa da, kayda değer bir azalma olmamakla birlikte 1985-2013 arasında Türkiye gerçekten de OECD ülkeleri arasında gelir eşitsizliğini en çok düşüren ülke olmuş.

Not: Tablo BBC Türkçe sitesinden alınmıştır.

Ancak analizimizde dikkat çekmemiz gereken bir nokta var. Yeneroğlu demecinde Türkiye’nin küresel kriz ortamında, yani 2008’den bu yana gelir dağılımını en hızlı iyileştiren ülke olduğunu iddia ediyordu. O nedenle 1985-2013 yerine 2008 sonrasını dikkate alacağız. Ne yazık ki OECD’nin açık kaynaklarında en yakın tarihli gini katsayısı değerlendirmesi 2012 yılına ait. Bu nedenle sadece 2009-2012 yıllarını dikkate alarak OECD ülkeleri arasında gelir eşitsizliğini azaltan ülkeleri sıraladığımızda aşağıdaki tabloyla karşılaşıyoruz. Tabloya göre 2009-2012 yılları arasında 6 OECD ülkesi gelir eşitsizliğini azaltma konusunda Türkiye’den daha iyi bir performans sergilemiş.

Her ne kadar sadece 2009-2012 yıllarını dikkate aldığımız zaman bu iddiada doğruluk payı içermese de, bizim erişemediğimiz 2016 yılına dair verilerin değişik olması ihtimalini dikkate alarak AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu’nun iddiasında kısmen doğruluk payı vardır diyoruz.