Türkiye’de demiryollarında 2002 yılında 74 milyon kişi taşınırken 2013 yılında 46 milyon taşındı. İnsanlar karayoluna mahkum oldu, kazalar arttı

Türkiye’de demiryollarında 2002 yılında 74 milyon kişi taşınırken 2013 yılında 46 milyon taşındı. İnsanlar karayoluna mahkum oldu, kazalar arttı

CHP Sakarya Milletvekili Engin Özkoç, Yüce Divan süreciyle çalkalanan ülke gündemi içinde seçim bölgesine dair farklı sorunlara değindiği bir basın toplantısı düzenledi. Özkoç toplantıda 116 yıllık Sakarya Garı’nın işlevsiz bırakıldığını ve alışveriş merkezi yapılmak istendiğini belirtti. Özkoç konuşmasında, demiryolu taşımacılığının önemine dikkat çekerek, demiryolu aracılığıyla 2002 yılında 74 milyon kişi taşınırken, bu rakamın 2013 yılında 46 milyona gerilediğini, böylece karayolu kullanımının arttığını ve sonuç olarak trafik kazalarının artmasına yol açıldığını iddia etti.

Özkoç’un iddiasının ilk kısmını incelemek için TÜİK’e başvuruyoruz. TÜİK Ulaştırma İstatistiklerine göre 2002 ve 2013 yıllarının verileri aşağıdaki tabloda görülebilir.

Görüldüğü üzere, demiryolu aracılığıyla taşınan yolcu sayısı 2002 yılında 74 milyon civarındayken, bu sayı 2013 yılında 46.5 milyona düşmüştür. Dolayısıyla Özkoç’un iddiasının ilk kısmında rakamsal açıdan doğruluk payı vardır.

Ancak Özkoç’un iddiasının ikinci kısmı neden sonuç ilişkisi kuruyor gibi gözükmekte. Bu ilişkiye göre, demiryolu aracılığıyla taşınan yolcu sayısının azalması, insanların karayolunu daha çok tercih etmelerine sebep olmuştur. Özkoç’a göre karayolu kullanımı arttıkça da trafik kazalarının sayısında artış olmuştur. Diğer bir deyişle Özkoç, demiryolu kullanımının azalmasının, trafik kazalarına yol açtığını iddia etmiştir.

Özkoç’un iddiasının bu kısmını incelemek için öncelikle TÜİK’de yer alan trafik kazaları verilerini inceleyeceğiz.

Tabloya bakıldığında 2002 yılından 2013 yılına gelindiğinde trafik kaza sayısında artış mevcut. Ancak bu dönemde trafikteki taşıt sayısı ve nüfusta da artış söz konusu. Bu sebeple bu verileri rakamlar aracılığıyla değil, oranlara bakarak okumak lazım. Oransal açıdan bakıldığında 2002’de binde 50’lik bir kaza oranı varken 2013’te binde 67.3’lük bir oran söz konusu. Trafik kazaları oransal olarak artmış gözüküyor. Fakat trafik kazası oranındaki artışın demiryolu kullanımının azalmasıyla ortaya çıktığı söylemek biraz sorunlu. Demiryolu kullanımının azalmasıyla trafik kazalarının artması arasında korelasyon söz konusu olabilir ancak bu iki olay arasında nedensellik kurmak için diğer değişkenleri kontrol etmek gerekiyor. Demiryolu taşımacılığının azalması, ağırlığın karayolu trafiğine geçmesine sebep olmuş olabilir, ancak trafik kazalarının artmasına yol açan tek faktör olmayabilir.

Sonuç olarak CHP Sakarya Milletvekili Engin Özkoç’un iddiasındaki veriler rakamsal olarak doğru ancak kurduğu nedensellik ilişkisinde problem var, bu sebeple Özkoç’un iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.