Türkiye Ekonomisi Parlak Görünmüyor

Türkiye Ekonomisi Parlak Görünmüyor

HDP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan, TBMM Genel Kurulunda Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarını değerlendirdi. Kaplan konuşmasında şu iddiada bulundu: “Türkiye artık 16 büyük ekonomiden birisi değil, en kırılgan ekonomiye sahip, büyümesi de azalmış bir ülke.” Hasip Kaplan’ın bu çoklu iddiasını, her üç konuya göre de değerlendireceğiz.

En Büyük 17. Ekonomi

Ülkelerin ekonomik sıralaması yapılırken dikkate alınan temel kriter GSYH sıralamasıdır. Daha önce yaptığımız analizlerimizde de dikkat çektiğimiz gibi satın alma paritesine göre düzenlenmiş GSYH  dikkate alındığında Türkiye 1980’den bu yana dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında yer almaktadır. En son 16 Aralık 2014 tarihinde güncellenen Dünya Bankası istatistiklerine göre, nominal rakamlarla 2013’de 822 milyar dolar GSYH’ye sahip olan Türkiye 18. büyük ekonomidir. IMF’nin satın alma gücü paritesine göre düzenlediği ve Ekim 2014’de yayınladığı rapora göre ise 1.443,5 milyar dolar GSYH ile Türkiye 17. sıradadır. Şu an için daha güncel tarihli bir sırlamaya ulaşmak mümkün olmadığı için, Kaplan’ın iddia ettiği gibi Türkiye dünyanın 16. büyük ekonomisi değildir diyebiliriz. Ancak yine de 17. sırada yer almasından ötürü, bu durumun çok da büyük bir fark yaratmadığı kanısındayız.

Büyük Ama Kırılgan

ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley 2013 yılında Brezilya, Endonezya, Güney Afrika, Hindistan ve Türkiye’yi kapsayacak şekilde ‘kırılgan beşli’ ülkeler tanımını gündeme getirdi. Bu beş ülkenin ortak özelliği ise hızlı büyüme performansları sergilemelerine rağmen cari açıklarının fazla olması ve büyümek için yabancı sermayeye bağımlı olmaları nedeniyle ekonomik kırılganlıklarının fazla olmasıdır. Son zamanlarda gündemde sıklıkla yer bulan faiz oranlarının yüksek olması ve 2008 ekonomik krizinin, gelişmiş batılı ülkelerdeki etkilerinin de azalmaya başlaması gibi sebeplerle yabancı sermayenin ‘kırılgan beşli’ olarak tabir edilen ülkelerdeki yatırımlarını kısıtlamayı tercih etmesi, bu ülkeleri ekonomik olarak riskli bir duruma getirmektedir.

Geçtiğimiz aylarda BM tarafından yayınlanan, 2015 ekonomik öngörülerini içeren rapor da, Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkeler için bu senenin çok da parlak geçmeyeceği yönünde çıkarımlar yapmaktadır. BM raporuna göre Türkiye, Suriye ve Yemen’le birlikte 2015 yılında yüzde 10 civarı ya da üzerinde enflasyona sahip olması beklenen Batı Asya ülkeleri arasında gösterilmektedir. Ayrıca Rusya, Brezilya, Güney Afrika ve Türkiye gibi hızla gelişmekte olan ülkelerde 2015 yılı büyüme beklentilerinde de gözle görülür bir azalma vardır. Türkiye’nin de dahil olduğu kimi gelişmekte olan ülkelerde, reel sektörün güçsüz olması ve ulusal kurun, özellikle dolar karşısında, değer kaybetmesi sonucunda özel sektör borcunun GSYH’ye oranında artış meydana gelmektedir.

Bu bilgiler ışığında Türkiye kırılgan ekonomiler arasında yer alıyor diyebiliriz, ancak Kaplan’ın iddia ettiği gibi en kırılgan ekonomidir demek biraz abartılı olacaktır.

Büyüme Hızındaki Değişim

Son olarak Hasip Kaplan’ın iddia ettiği gibi büyüme hızında bir düşüş olup olmadığını anlamak için Dünya Bankası verilerinden faydalanarak GSYH’deki yıllık değişim oranlarına bakacağız. Tabloda da görüldüğü üzere son yıllardaki büyüme oranında bir azalma söz konusudur.

Genel bir değerlendirme yapıldığında HDP Şırnak Milletvekili Hasip Kaplan’ın iddiaları büyük ölçüde doğrulanabilmektedir, iddialarında kayda değer ölçüde Doğruluk Payı vardır.