Türkiye'de Devam Eden Kölelik

Türkiye'de Devam Eden Kölelik

CHP Mersin milletvekili Aytuğ Atıcı TBMM’de yaptığı konuşmada Türkiye’nin 185.500 kişiyle Avrupa’da en çok kölenin yaşadığı yer olduğunu iddia etti.

Atıcı’nın tutanaklara geçen konuşmasının tamamı şu şekilde;

“Değerli arkadaşlar, Küresel Kölelik Endeksi yayınlandı. Dünyada 35,8 milyon insanın kölelik koşulları içinde yaşadığı bu yeni raporla ortaya kondu. Kölelik endeksine göre, dünyadaki 167 ülke arasındaki Türkiye'miz, maalesef, 105'inci sırada yer alıyor. Buna göre, Türkiye 185.500 kişiyle Avrupa'da en çok kölenin yaşadığı ülke. Geçen yıl Türkiye'de 120.201 kişi modern köle kabul edilirken bu sayı bu yıl 65.299 artarak 185.500 kişiye ulaştı. Tekrar söylüyorum, 185.500 kişi bu ülkede köle olarak tanımlanıyor dünya endeksine göre. AKP'nin ülkemizi getirdiği durum budur.”

Kölelik İsim ve Boyut Değiştirdi

Bu açıklamaya birçoğumuzun ilk tepkisi kölelik kaldırılmadı mı şeklinde olabilir, fakat günümüzde farklı isim ve boyutlarda hala devam ediyor. Özellikle ekonomi nedeniyle uluslararası nüfus hareketlerinin yoğunlaştığı son otuz yılda giderek artan güvencesiz göçmenler insan ticareti sektörünün tehlikeli boyutlara gelmesini de beraberinde getirdi. 

Atıcı’nın bu çarpıcı iddiasına kaynak gösterdiği endeks (Global Slavery Index, 2014) de modern kölelik tanımı içine her türlü insan ticaretini, doğrudan kölelik ve kölelik-benzeri pratikleri ve zorla çalıştırılmayı katıyor.

Bir ülkedeki köle oranını ortaya çıkaran metodolojide belli ülkelerde anket yöntemiyle elde edilen sonuçlar, ikincil kaynakların tahminleri ve ülkenin insan hakları, yasal sistemi gibi değişkenlerden ortaya çıkan zafiyet skoru kullanılıyor.

Kölelik Endeksinde Türkiye 167 Ülke Arasından 105. Sırada

Kısacası, çıkan rakamın doğrudan bir kurumdan toplanan kayıtlı veriler değil de -ki bu konunun doğasından ötürü bu tür bir veri toplama ihtimali yok- belli bir model dahilinde hesaplanmış bir oran olduğunu dikkat etmek gerekiyor.

Örneğin, Moritanya için çıkan oran nüfusunun % 4’ü ve bu da yaklaşık 155 bin modern köleye tekabül ediyor. Moritanya bu oran ile 167 ülke arasında 1. sırada.

Atıcı’nın açıklamasında Türkiye ile ilgili tüm veriler doğru aktarılmış. Türkiye bu oranda % 0,24 ile 105. sırada. Söz konusu sıralamada Türkiye, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan ve Macaristan’ın da içinde bulunduğu birçok Avrupa ülkesinden daha iyi durumda, fakat nüfusunun görece fazlalığından dolayı modern köle sayısında Avrupa’da ilk sıraya oturuyor. Dünyadaki sırası ise 28. 2013 ve 2014 karşılaştırmasında da tahmin edilen köle sayıları arasında Atıcı’nın belirttiği kadar bir artış yaşanmış.

Son olarak bu sayı artışında AK Parti iktidarının rolü tartışması daha detaylı bir araştırmanın konusu olabilir. Fakat endekste Türkiye’nin son iki yılına ait verileri incelediğimizde her ne kadar köleliğin yaygınlığı ölçeğinde 90. sıradan 105. sıraya düşse de mutlak oran artmış ve yönetimlerin risk skorlarının değerlendirildiği ölçekte de Türkiye Avrupa’nın en riskli ülkesi olmaya devam etmiştir. Risk skoru ortalaması 48’den 50’ye çıkmıştır. Bu nedenle endeksteki göstergeleri iyileştirme konusunda AK Parti hükümetinin pek de iyi bir performans gösterdiği söylenemez.  

Bu nedenle, CHP Mersin milletvekili Aytuğ Atıcı’nın iddiasında doğruluk payı vardır.