Türkiye’de bugün 3 milyon işsiz var. Bunların 1 milyonu üniversite mezunu.
Üniversite Mezunları Arasında İşsizlik Sorunu
HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, 3 Mart 2015’de resmi Twitter hesabı üzerinden Türkiye’deki 3 milyon işsizden 1 milyonunun üniversite mezunu olduğunu iddia etti.
Türkiye’de resmi işsizlik oranları uzunca bir süredir yüzde 10 civarında seyretmekte. Ancak işsizlik verileri ile ilgili olarak resmi kaynaklarla STK ve sendikaların çalışmaları farklı sonuçlar göstermektedir. Analizimizde ağırlıklı olarak TÜİK ve DİSK Araştırma Enstitüsü’nün verilerinden faydalanarak bir değerlendirmede bulunduk.
TÜİK: 2013 Yılında Toplam İşsizlerin İçinde Üniversite Mezunlarının Oranı 5’te 1’dir
TÜİK sitesinde eğitim durumuna ve yıllara göre işsizlik verilerini incelediğimizde, en yakın tarihli bilgilerin 2013 yılına ait olduğunu görüyoruz. Buna göre 2013 yılında toplam işsiz sayısı 2 milyon 747 bin iken işsizlerin 557 binini yüksekokul veya fakülte mezunları oluşturmaktadır. Bir başka deyişle işsizlerin yaklaşık olarak 5’te 1’i yükseköğretim mezunudur. Buna ilaveten dikkat çekici bir veri olarak TÜİK’in 11 Temmuz 2014’te Dünya Nüfus Günü vesilesiyle yayınladığı haber bültenini incelediğimizde yüksek öğretim mezunu gençler arasında işsizlik oranının yüzde 29,3 olduğunu görüyoruz.
DİSK-AR: Her Dört İşsizden Biri Yükseköğretim Mezunu
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR), TÜİK’in Ekim 2014 tarihli Hanehalkı İşgücü Anketi değerlendirmesine göre ise durum daha farklı. DİSK-AR’ın araştırmasına konu olan, Ekim 2014’deki resmi rakamlara göre, toplam işsiz sayısı 3 milyon 43 bindir. Yükseköğretim mezunu işsiz sayısı ise 725 bin seviyesindedir. Yani resmi rakamlara göre işsizlerin yüzde 23,8’i yükseköğretim mezunudur.
Bu noktada DİSK-AR’ın işsizlik sayısı hesaplama yöntemi ile TÜİK’in yöntemi arasındaki farklılıkları dikkate almakta fayda var. TÜİK’in işsizlik tanımına göre “son dört hafta” içerisinde iş arama kanallarından en az birini kullanan ve iki hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan kişiler işsiz sınıfına girmektedir.
DİSK-AR ise resmi işsiz sayısına, umudu olmadığı için ya da diğer nedenlerle son dört haftadır iş arama kanallarını kullanmayan ve işe başlamaya hazır olduğu halde bu nedenle işsiz sayılmayanları da dâhil ederek hesapladığı, geniş tanımlı işsizlik oranını yüzde 17,9 olarak hesaplamaktadır. Bu oran 5 milyon 427 bin kişiye tekabül etmektedir.
Belirtmek gerekir ki, DİSK-AR raporunda geniş tanımlı işsiz sayısı içerisindeki yükseköğretim mezunu sayısıyla ilgili veri ya da tahminlere yer verilmemektedir. Resmi olan yüzde 23,8’lik yükseköğretim mezunu işsizlik oranını baz alarak, kabaca bir hesapla, geniş tanımlı işsizlik yöntemine göre yüksek öğretim mezunu işsizlerin sayısı hesaplandığında şöyle bir sonuç ortaya çıkmaktadır:
Sonuç olarak HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın iddiasında öne sürdüğü sayılar resmi TÜİK verileriyle tam olarak örtüşmemektedir. Ancak uzun dönemli ve umutsuz işsizleri de hesaba katan geniş tanımlı işsizlik hesaplamasına göre bir değerlendirme yapıldığında sayıları 1 milyonu aşan yükseköğretim mezunu işsizlerden bahsetmek büyük ölçüde mümkün görünüyor. Bu durumda Selahattin Demirtaş’ın iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.
Eş Genel Başkanı
İddiasında Büyük Oranda Doğruluk Payı Vardır.
