Kamu net borç stokunun milli gelire oranı yüzde 73’tü onu da 35’e düşürdük.
Oran Azaldı Mı?
T.C. Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan 27 Ağustos 2014 tarihinde Ankara’da AK Parti Olağanüstü Kurultayı’nda yaptığı konuşmada, iktidarları sürecinde kamu net borç stokunun milli gelire oranının yüzde 73’ten yüzde 35’e düştüğünü iddia etti.
Kamu net borç stoku, kamu (merkezi yönetim, sosyal güvenlik kuruluşları, bütçe dışı fonlar, yerel yönetimler, ve KİT’ler) kurum ve kuruluşlarının yurt içi ve yurt dışı piyasalardan sağladıkları borçların, ellerindeki varlıklardan çıkarılmasıyla elde edilir. Fakat AB üyeliği sürecinde bu kalemin yanı sıra AB Tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku kalemi de makro göstergelere eklenmiştir. AB Tanımlı Borç Stoku, kamu net borç stokundan farklı olarak merkezi yönetim, yerel yönetim ve sosyal güvenlik kuruluşlarının borçlarını kapsar. Bu hesap AB Maastricht Kriterlerine göre Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)’ya oranlanarak rapor edilir. Bu analizde hem kamu net borç stoku hem de AB Tanımlı Borç stoku verilerine bakılacaktır.
Hazine Müsteşarlığı’nın Borç Göstergeleri adlı çalışmasına bakıldığında AB Tanımlı Borç Stokunun GSMH’ye oranının 2002 yılında yüzde 74, 2012 yılında ise yüzde 36.2 olduğu görülmektedir. AB istatistik kurumu olan Eurostat’ın 2010 yılında kadar sağladığı veriler de benzer bir görüntü çizmektedir. Bu verilere göre 2002 yılında yüzde 74 olan oran, 2010 yılında yüzde 42.4 olmuştur. Eurostat ve CIA World Factbook verilerinin harmanlandığı bir başka tabloda ise söz konusu oran 2013 yılı için yüzde 36.62 olarak verilmiştir.
Tüm bu verilere bakıldığında AB Tanımlı Borç Stokunun GSMH’ye oranında iddiadakini doğrular bir düşüş olduğu gözlemlenmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken iki husus vardır. Birincisi, Başbakan Erdoğan’ın iddiasında kamu net borç stokundan bahsederken aslında AB Tanımlı Borç Stoku rakamlarını kullanmasıdır. Hazine Müsteşarlığı verilerine bakıldığında kamu net borç stokunun 2002 yılında yüzde 61.5, 2012 yılında ise yüzde 17 olduğu görülmektedir. İkinci önemli husus da bu hesaplamaların yapılmasına ilişkindir. Bu rakamlar GSMH’ye oranlandığı için GSMH’deki değişiklikler sonuçta belirleyici olmaktadır. Buna göre AB Tanımlı Borç Stoku miktarı 2002 yılının son çeyreğinde 259.3 milyar TL iken, 2014 yılının ilk çeyreğinde 578.9 milyar TL olmuştur. Diğer bir deyişle, borç miktarında azalma olmamıştır. Ancak GSMH söz konusu zaman aralığında arttığı için, oransal olarak borçta azalma görülmektedir.
Sonuç olarak, tanımsal belirsizlikler ve amaç-bağlam ekseninde açıklanması gereken noktalar içerse de Başbakan Erdoğan’ın iddiasında doğruluk payı vardır.
Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan'ın
İddiasında Doğruluk Payı Vardır.
KAYNAKLAR
- Haber Kaynağı
- Eurostat Verileri
- Eurostat ve CIA World Factbook ortak verileri
- Eurostat ve CIA World Factbook ortak verileri
- Hazine Müsteşarlığı Borç Göstergeleri Sunumu
- Hazine Müsteşarlığı Kamu Borç Stoku Verileri
- Hazine Müsteşarlığı Kamu Finansman İstatistiklerine İlişkin Temel Tanımlar
- Hazine Müsteşarlığı AB Tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku Verileri