Belediyeler Yarışıyor

Mecliste düzenlediği basın toplantısında yerel seçimler ekseninde yerel yönetimlerin durumunu değerlendiren CHP Giresun Milletvekili Necati Tığlı, Türkiye’de en çok borcu olan 5 ilin AK Parti belediyelerince yönetildiğini, mutlu ve yaşanabilir kentlerin ise çoğunlukla CHP’li belediyelerce yönetildiğini iddia etti.

En Borçlu İlk Beş İlde CHP’li Belediye Yok

Belediyelerin dış borç stoklarını incelemek için Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden faydalandık. 30 Kasım 2018 itibariyle, vadeli ve vadesiz borçların toplamı olmak üzere en çok borcu olan 5 belediye aşağıdaki tablodaki gibidir. Görüldüğü gibi borcu en yüksek beş belediyeden dördü AK Parti tarafından yönetilirken, bir tanesinde yönetim MHP’dedir.

CHP’li Üç Belediyede Mutlu İnsan Oranı Türkiye Ortalamasının Üzerinde

Tığlı iddiasının ikinci kısmında en mutlu ve yaşanabilir kentlerin çoğunlukla CHP belediyelerinde olduğunu ifade etmişti. Bu konuda Türkiye çapında yapılan iki önemli çalışma TÜİK’e ait. Çalışmalardan ilki en son 2013 yılında yapılan il düzeyinde yaşam memnuniyeti araştırması. 196 bin kişiyle yapılan yüz yüze görüşmelerle varılan sonuçlara göre, 2013 yılında Türkiye nüfusunun ortalama %59’u kendini mutlu olarak tanımlıyordu. Bu çalışmada Türkiye’nin en mutlu ili %77,7’lik mutluluk oranıyla CHP’li belediye başkanına sahip Sinop olmuştu. 2018 itibariyle CHP’li başkanlarca yönetilen şehir ve büyükşehirlerin 2013 mutluluk düzeyi görünümü ise aşağıdaki tablo gibi oldu. Bu çalışmaya göre CHP’li 12 il ve büyükşehir belediyesinden yalnızca üç tanesinde mutluluk düzeyi Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşmiş.

Yaşam Endeksi En Yüksek İlk 10 İlde CHP’li Belediye Yok

İncelediğimiz bir diğer TÜİK çalışması ise 2015 tarihli, illerde yaşam endeksi oldu. İllerde yaşam endeksi; konut, çalışma hayatı, gelir ve servet, sağlık, eğitim, çevre, güvenlik, sivil katılım, altyapı hizmetlerine erişim, sosyal yaşam ve yaşam memnuniyeti olmak 11 alana yayılmış 41 gösterge üzerinden yaşam kalitesini ölçmeyi hedefliyor. 0 ila 1 arasında bir endeks değerine göre işleyen hesaplamada 1’e yakın değerler daha iyi bir yaşam düzeyine işaret ediyor. Kaynağa göre 12 CHP’li belediyenin 11’inin yaşam endeksi skoru, Türkiye ortalaması olan 0,52’nin üzerinde. Buna rağmen yaşam endeksi sıralamasında ilk onda tek bir CHP’li belediye yok. Bu alanda en başarılı CHP’li belediyeler 11’inci sıradaki Sinop, 15’inci sıradaki Eskişehir ve 21’inci sıradaki İzmir oluyor.

İlçe Bazında Yönetimde CHP’li Belediyeler Zirvede

Tığlı’nın iddiasındaki önemli bir detay ise “bağımsız” istatistiklere yapılan vurgu. Sivil toplum ve bağımsız düşünce kuruluşları tarafından yerel yönetimler üzerine yapılan kayda değer bir çalışma olarak geçtiğimiz aylarda Doğruluk Payı olarak incelediğimiz, İnsani Gelişme Vakfı’nın (İNGEV) ilçeler düzeyinde İnsani Gelişme Endeksi (İGE) raporunu değerlendirmeye alabiliriz. Çalışma, Türkiye’nin 161 ilçesini yönetişim ve saydamlık, sosyal kapsama, ekonomik durum, eğitim, sağlık, sosyal yaşam, çevresel performans ve ulaşım başlıkları altında inceliyor. Bu rapora göre tüm alanlarda ortalama puanı en yüksek olan ilk 10 ilçenin tamamı CHP’li belediyelerce yönetiliyor.

Sonuç olarak Tığlı’nın iddiasının en borçlu belediyelerle ilgili olan kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığı verileriyle doğrulanabilirken, TÜİK kaynaklarında illerdeki mutluluk düzeyi ve yaşam memnuniyeti açısından CHP’li belediyelerin diğer belediyelere göre belirgin bir başarısı olmadığı görünüyor. Diğer taraftan İGE raporu Türkiye’de insani gelişmişlik düzeyi en yüksek 10 ilçenin CHP’li belediyelerce yönetildiğini ortaya koyuyor.