Gelir Dağılımında Çok İyi Seviyelerde Değiliz

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 19 Eylül 2018’de TÜSİAD’ın Sanayide Dijital Dönüşüm Günleri etkinliğinde yaptığı açıklamada Türkiye’nin gelir dağılımında çok iyi yerlere geldiğini iddia etti.

Gelir Dağılımı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Gelir dağılımı, bir ülkenin toplam ulusal gelirinin ulus bireylerine dağılma biçimidir. Dünyada gelir dağılımı hesaplamasında kullanılan en önemli ve yaygın yaklaşım, Gini katsayısıdır. Gini katsayısı, bir ülkedeki milli gelirin ülke vatandaşları arasındaki eşitsizliğini ölçen istatistiksel bir hesaplamadır. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında bir değer alabilmektedir. Eşitsizlik ne kadar fazla ise Gini katsayısı 1’e o kadar yakındır. Gelir adaleti ne kadar fazla ise de 0’a o kadar yakındır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın bu iddiasını ele alırken, 18 Eylül 2018 günü TÜİK tarafından yayınlanan 2017 gelir ve yaşam koşulları araştırmasını ve 2017 yılında OECD tarafından yayınlanan Income Inequality (Gelir Eşitsizliği) raporunu inceledik.

TÜİK tarafından yayınlanan rapora göre, Türkiye’nin Gini katsayısı 2016’da 0,404 iken 2017 yılında 0,405 olmuştur. Ayrıca raporda %20’lik fert gruplarından en yüksek gelirlilerin toplam gelir dağılımında aldıkları oran %47,2’den %47,4’e yükselmiştir. En düşük gelirlilerin oranı da %6,2’den %6,3’e yükselmiştir.

Aşağıdaki grafiğe bakıldığında, son yıllarda en iyi Gini skorunu 2014 yılında elde eden Türkiye’de, son yıllarda bu alanda bir gerileme görülmektedir.

OECD tarafından 28 Şubat 2017’de yayınlanan gelir eşitsizliği raporuna göre Türkiye, 0,4 Gini katsayısı ile o zamanki 38 OECD üyesi ülke arasında 33. sırada yer almıştır. Gini katsayısı en düşük olan, yani en iyi durumda olan ülke 0,25 ile İzlanda, en yüksek, yani en kötü durumda olan ülke ise 0,62 Güney Afrika olarak belirtilmiştir.

OECD’nin raporuna göre 2007’den 2015’e Gini katsayısı en çok azalan, yani pozitif yönde ilerleyen ülke 0,045 ile İzlanda olmuştur. Aynı yıllar içerisinde Litvanya ise 0,034 ile Gini katsayısı en çok artan, yani negatif yönde ilerleyen ülke olmuştur.

Sonuç olarak; Türkiye’de en alt gelir grubunun toplam gelirden aldıkları pay, az miktarda olsa da düzenli olarak artmaktadır. Ancak buna karşın en üst gelir grubunun hali hazırda çok yüksek olan gelirden aldığı pay da artmaktadır. Orta gelir grupları ise, asıl kaybedenler olarak öne çıkmaktadırlar.

Türkiye’nin Gini katsayısı 2014’ten bu yana çok az miktarda olsa da bozulmaktadır.