1998 yılındaki 8 yıllık zorunlu eğitimin ardından çocuk gelin sayısında azalma olmuştur...

1998 yılındaki 8 yıllık zorunlu eğitimin ardından çocuk gelin sayısında azalma olmuştur...

CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi 19 Haziran 2014’de Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi üyelerini makamında kabul etmiş ve 8 yıllık zorunlu eğitim uygulamasına geçilen 1998’den bu yana çocuk gelin sayısında azalma olduğu iddiasında bulunmuştur.

Akif Hamzaçebi’nin iddiasında sayısal olarak ölçülebilir veriler olmamakla birlikte zorunlu eğitim süresi ile evlilik yaşı arasında ters orantılı bir ilişkiye dikkat çekilmektedir. Türkiye’de evlenme konusunda düzenli istatistik çalışmaları yapan TÜİK’in çocuk yaşta evliliklerle (18 yaş altı) ilgili özel bir  çalışması yoktur. TÜİK’in bu iddiaya karşılık gelebilecek en yakın çalışması 2001-2013 yıllarını kapsayan 16-19 yaş arasında yapılan evlilikleri içeren istatistiklere bakılabilir. Buna göre belirtilen tarihler için 16-19 yaş arasında evlenen kadınların  sayısı  şu şekildedir (Tablo 1):

Tablo 1: 2001-2013 arası evlenen 16-19 yaş arası kadınlar

Tablo 1’de görüldüğü gibi 2001’den bu yana ‘çocuk gelin’ grubunu da içeren 16-19 yaş arası evlenen kadın sayısında genel bir azalma söz konusudur. TÜİK’in verileri dışında diğer kaynaklara baktığımızda Türkiye Üniversiteli Kadınlar Derneği son 4 yıl içinde (2009-2013) Türkiye’deki çocuk gelinlerin sayısının 181 bine ulaştığını iddia etmektedir.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) tarafından hazırlanan ‘Evlilik mi Evcilik mi?: Erken ve Zorla Evlilikler, Çocuk Gelinler’ başlıklı 2011 tarihli rapor ise, 2006 tarihli TÜİK Aile Araştırması: Cinsiyete Göre İlk Evlenme Yaşı verilerine referansla, Türkiye’deki her üç evlilikten birinde (31,7) çocuk gelin vakasına rastlandığını iddia etmektedir.

Son olarak 2008 tarihli Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması sonuçlarına bakılabilir. Bu çalışmada çeşitli tarihlerde yayınlanan Türkiye Doğurganlık Araştırmaları  ve Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları veri setlerine bakılarak ortaya konulan tabloya göre 1998’de 15-19 yaş arası hiç evlenmemiş kadınların oranı %84.5’iken, 2008’de bu oran %90.2’ye yükselmiştir (Tablo 2).

Tablo 2: Yıllara içinde hiç evlenmemiş kadınların  yaşa göre yüzde dağılımı

Akif Hamzaçebi’nin iddiasını değerlendirirken zorunlu eğitim ile çocuk yaşta evlilikler arasında doğrudan ilişki kuran her hangi bir açık kaynağa rastlamadık. Ancak farklı kaynaklardan derlediğimiz veriler doğrultusunda yıllar içinde 19 yaş altı kadın evlilikleri sayısında bir miktar düşüş olduğu kabul edilebilir.

Dolayısıyla, CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçelebi’nin iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.