Erzurum'un Yoksulluğu Ne Durumda?

Erzurum'un Yoksulluğu Ne Durumda?

1 Kasım genel seçimlerinden sonra Ahmet Davutoğlu başbakanlığında kurulan 64. Hükümet, TBMM’de hükümet programının okunmasıyla resmen göreve başladı. Meclisteki diğer partiler yeni programa yönelik eleştirilerini meclis kürsüsünde seslendirdiler. CHP sözcüsü İlhan Kesici’nin Erzurum’u örnek olarak gösterdiği konuşması, AK Parti ve MHP milletvekillerinin de katılmasıyla tartışmaya dönüştü. Tartışma sırasında MHP Erzurum milletvekili Kamil Aydın AK Parti sözcüsü Lütfi Elvan’ın konuşmalarına tepki olarak Erzurum’un Türkiye’de en fakir üç ilden birisi olduğunu iddia etti.

Yoksulluk Tartışmalı Bir Konu

Daha önceki benzer analizlerde de vurgulandığı gibi yoksulluğun farklı tanımları var. Öncelikle yoksulluk mutlak ve göreli yoksulluk olarak iki ana göstergede değerlendiriliyor. Mutlak yoksulluk günlük 1$, 2,15$ ve 4,3$’ın altında yaşayan insan sayısı üzerinden bir yoksulluk verisi sunuyor. Göreli yoksulluk ise ülkenin veya belli bir bölgede yaşayan insanların gelirlerine göreli olarak hesaplanıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu her yıl “Gelir ve Yaşam Koşulları” araştırmasıyla mutlak ve göreli yoksullukla ilgili verileri kamuya sunuyor. Son yayınladığı araştırmada ise Türkiye genelinden farklı olarak IBBS 1. ve 2. düzeyde topladığı verileri de paylaşıma açtı.

TÜİK göreli yoksulluk göstergesini eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri medyan değerinin %50’sine göre hesaplıyor (Medyan gelir en düşükten yükseğe doğru gelir sıralandığında ortada olan gelir demektir). Bir başka deyişle, Türkiye’de medyan gelir 11 bin 108 TL olduğuna göre, nüfusun %15’i medyan gelirin yarısından, yani 5.554 TL’den az gelire sahiptir. Bu veriler ışığında Aydın’ın iddiası değerlendirildiğinde bir ayrıma dikkat çekmek gerekiyor. Tablodan da görüleceği üzere iki ayrı yoksulluk oranı vardır: Birincisi söz konusu bölgelere ait medyan geliri dikkate alarak göreli yoksulluk oranı hesaplarken, diğeri Türkiye için geçerli medyan geliri üzerinden yoksulluk oranı hesaplaması yapmaktadır.

Türkiye için hesaplanan medyan gelirinin %50’si dikkate alındığında, Türkiye’de yoksulların %16,1’i TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgesinde yaşamaktadır. Bölgelerin kendi içindeki medyan gelirleri dikkate alındığında ise TRA1(Erzurum, Erzincan, Bayburt) bölgesinde nüfusun %15,3’ü bölgesel medyan gelirin yarısından daha az gelire sahiptir.

Genel değerlendirmede, Aydın’ın iddiasında TÜİK verileriyle desteklenen bir kısım doğruluk payı olmakla beraber IBBS 2. düzey bölgeyi niteleyen bir göstergenin şehir bazından aynı sonuçlar doğurmama ihtimali vardır.

Yoksulluk tanımının tartışmalı olması ve farklı göstergelerin de farklı sonuçlar göstermesi nedeniyle Aydın’ın iddiasında ancak kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.