Hanelere Yapılması Talep Edilen Nakdi Yardımın GSYH ve Bütçe İçindeki Payı Ne Kadar?

CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, 14 Mayıs 2020’de kendi sosyal medya hesabından yapmış olduğu açıklamada 23 milyon haneye 2 ay boyunca her ay 2 bin TL vermenin Türkiye ekonomisinin %2’sine tekabül ettiğini ve yapılacak olan bu desteğin güncel kurdan da 13,4 milyar $ olduğunu iddia etti.

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan COVID-19 salgınının küresel ölçekte yaygınlaşması ülkeleri aylar önce birçok önlem, tedbir almaya ve vatandaşlar için çeşitli destek paketleri açıklamaya sevk etti. Türkiye’de de ekonomik destek paketleri açıklandı. Vatandaşlara, kobilere ve şirketlere yapılacak kredi yardımları, borç ertelemeleri, işsizlik ödenekleri ve nakdi yapılan destekler bunlardan sadece bazıları. Maddi sıkıntı yaşayan hanelere yapılan ve yapılması talep edilen nakdi yardımlar ise hem siyasiler hem de kamuoyu tarafından oldukça sık konuşuluyor.

Peki Türkiye’de Ne Kadar Hane Var?

Yıllara göre hane sayısını ve bu hanelerin büyüklüğünü ve yapısını TÜİK “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri” başlılığı ile birlikte yıllara göre yayınlıyor. Buna göre 2014 yılında toplam 21,1 milyon olan hane sayısı, 2019 yılına gelindiğinde ise 24 milyona yükselmiş durumda.

Gürsel Tekin’in iddia etmiş olduğu hane halkına yapılmasını önerdiği desteğin Türkiye ekonomisi içindeki payı hesaplamasında ise 23 milyon haneye 2 ay boyunca yapılacak olan 2 bin TL’lik yardım toplam 92 milyar TL olarak hesaplanıyor. Bu meblağın TÜİK tarafından açıklanan 2019 yılına dair 4,3 trilyon TL’lik Türkiye GSYH’sine oranı ise yaklaşık %2,15.

Bu oranı bir de dolar bazındaki toplam destek ve GSYH ile hesapladığımızda ise sonuç çok da farklı değil. Gürsel Tekin’in 92 milyar TL olmasını önerdiği bu meblağ 14 Mayıs 2020’de 6,96 olan dolar kuruyla hesaplandığında 13,2 milyar $’a tekabül ediyor. Bu da 2019 yılında 754 milyar $ olan GSYH’nin %1,8’ine eş değer. TL ve dolar bazında hesaplanan bu oranlardaki farkın en önemli sebebi ise COVID-19 salgını sonrası TL’nin dolar karşısında değer kaybetmiş olması olarak açıklanabilir.

Bir başka önemli verinin de 23 milyon haneye ödenmesi istenilen 92 milyar TL’lik bu desteğin 2020 merkezi yönetim bütçesi içindeki payı olduğunu söyleyebiliriz. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından açıklanan 2020 yılı bütçesi yaklaşık 1 trilyon 95 milyar TL tutarında. Hane halkına yapılması istenen bu nakdi desteğin bütçe içerisindeki payı ise %8,4.

Sonuç olarak, CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin’in iddia ettiği gibi 23 milyon haneye 2 ay boyunca 2 bin TL destek verildiği takdirde bu meblağ Türkiye ekonomisinin tam %2’sine eş değer olmasa da %2,15’ine denk geliyor. Ayrıca dolar bazında incelendiğinde de yapılmasını talep ettiği bu yardım toplam 13,2 milyar $. Ek bilgi olarak, 92 milyar TL’lik bu desteğin 2020 yılı merkezi yönetim bütçesi içindeki payı da %8,4.