Gazete ve Dergi Sayıları Azalıyor

Gazete ve Dergi Sayıları Azalıyor

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, gündem dışı olarak söz aldığı genel kurul oturumunda 24 Temmuz 1908’in basında sansür uygulamasının sona erdiği gün olduğunu hatırlatarak, bu nedenle 24 Temmuz’un Basın Bayramı olarak kullandığını söyledi. İlk gazetenin yayınlandığı 1831’den bu yana Türkiye’de basının önemli bir işlevi olduğunu belirten Gürer, bu durumun 15 Temmuz darbe girişiminde medyanın gösterdiği duyarlılıkla bir kez daha anlaşıldığını vurguladı.

Basın sektörü ile ilgili rakamlar da veren Gürer, gazete ve dergi sayısının 2013 yılında 7.158 iken 2015 yılında 6.802'ye düştüğünü, 2015 yılında gazete ve dergilerin yıllık toplam tirajı 2 milyar 132 milyon 242 bin 338 olduğunu ve gazetelerin tirajının %98 iken yerel basının tirajının sadece %14 olduğunu iddia etti.

Bu analizde konuşmanın içindeki birden fazla iddiayı inceleyeceğiz. Öncelikle Gürer konuşmasında, ülkemizde yayınlanan ilk gazetenin 1831 yılında yayınlanan Takvim-i Vekayi olduğunu belirtiyor. Osmanlı İmparatorluğu’ndan yayınlanan ilk resmi gazetenin Takvim-i Vekayi olduğunu eklemek daha doğru bir tabir olacaktır. 1831’e kadar gayrimüslim gruplar matbaalarında birçok farklı yayın türü basıyorlardı. Osmanlı topraklarında basılan ilk gazetenin 1795’te İstanbul’da Fransız elçiliği tarafından propaganda amaçlı basılan “Bulletin de Nouvelles” olduğu düşünülmektedir.

Gürer’in basılan gazete ve dergi sayısında 2013’ten bu yana düşüş olduğu iddiası ise verilerle destekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2013 yılında 7.158 olan toplam gazete ve dergi sayısı 2015’te 6.802’ye geriledi. Son yıl yaşanan bu düşüşle gazete ve dergi sayısı 2011 seviyelerine geri döndü.

2015’te yıllık toplam 2,1 milyar adet gazete ve dergi satıldı. Bu tiraj rakamı 2006’dan beri en düşük rakam olarak göze çarpıyor. TÜİK haber bültenindeki bilgiye göre bu tirajın %93,5’unu gazeteler oluşturuyor. Yine toplam tirajın %14,6’sı yerel gazete ve dergilere ait. Toplam tirajın %98’inin gazetelerden kaynaklandığını ileri süren Gürer’in bu verisi TÜİK bülteniyle uyuşmuyor.

Sonuç olarak, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Basın Bayramı nedeniyle yaptığı konuşmasında kullandığı verilerin bir kısmı kaynaklarla uyuşmasa da kullanılan verilerin bütünü itibariyle büyük ölçüde doğruluk payı vardır.