Ar-Ge Harcamaları Artıyor

Ar-Ge Harcamaları Artıyor

Geçtiğimiz günlerde çalışmalarına başlayan, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda geçtiğimiz hafta Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2016 bütçesi görüşülmeye başlandı. Bütçe görüşmelerinde söz alan Bakan Fikri Işık, bakanlığın çalışmaları hakkında açıklamalar bulundu. Bakan Işık, açıklamalarında Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranının 2002’de %0,53 iken 2014’te %1 seviyesini aştığını, yine 2014 yılında toplam Ar-Ge harcamalarının 17,6 milyar liraya ulaştığını iddia etti. Bakan konuşmasında ayrıca Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) sayısının 63’e ulaştığını, faaliyette olan 49 TGB’de kurulan firma sayısının 3 bin 732, biten proje sayısının 18 bin 259, devam eden proje sayısının 8 bin 528 olduğunu iddia etti. Bakan Işık’ın açıklamasındaki son iddia ise bu bölgelerde yapılan ihracatın 2,3 milyar dolar olduğu ve istihdam edilen personel sayısının ise 38 bin 344 olduğu şeklindeydi. Bakan Işık’ın bu iddialarını sırasıyla inceleyeceğiz.

Ar-Ge’ye Yapılan Harcamalarda Artış Söz Konusu

TÜİK’in sağladığı verilere göre Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranının 2001’den 2014’e kadar değişimi ve yapılan harcamaların TL cinsinden değeri aşağıdaki tabloda görülebilir.

Buna göre Ar-Ge harcamaları genel olarak yükselme eğilimi göstermiş ancak özellikle 2007’den sonra daha hızlı bir artış gerçekleştirerek, 2014 yılında yüzde 1,01’e ulaşmış. TL cinsinden harcamalar ise benzer bir grafik izleyerek özellikle 2007’den sonra yükselişe geçerek, 2014 yılında yaklaşık 17,6 milyar TL’ye ulaşmış.

Türkiye’nin bu alandaki performansını kıyaslama amacıyla OECD ortalamalarına baktığımızda ise 2014 yılında Güney Kore’nin yüzde 4,3 ile en çok Ar-Ge harcaması yapan ülke olduğunu görüyoruz. Güney Kore’yi, yüzde 4,1 ile İsrail ve yüzde 3,6 ile Japonya takip ediyor. Bu alanda OECD ortalaması ise yüzde 2,3 civarında. Dolayısıyla Türkiye’nin Ar-Ge’ye ayırdığı harcama miktarı halen OECD ortalamasından düşük. Söz konusu veriyi aşağıda görebilirsiniz.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nin Faaliyetleri de Olumlu Bir Seyir İzliyor

2001 yılında yürürlüğe giren 4691 no’lu Kanun ile hayata geçen Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) yüksek teknoloji gerektiren yatırımlar için özel yatırım alanları kurma amacıyla hayata geçirildi. Bu bölgelerde yer alan tamamı özel sektör sermayeli veya özel sektör-kamu işbirliği ile oluşan yatırımlara çeşitli vergi avantajları sağlanıp, çeşitli kamu teşviklerinden de yararlanmaları sağlanıyor. TGB’lerin Aralık 2015 itibariyle sayısı 63 tane ve bunlardan 49 tanesi aktif bir şekilde çalışmakta.

Bakanlığın sağladığı verilere göre bu 49 adet TGB’de toplam 3.744 firma faaliyet gösteriyor. Bu firmaların 2015 sonu itibariyle tamamladığı proje sayısı 18.318, TGB’lerde devam eden proje sayısı ise 8.525. TGB’lerde üretilen teknolojilerle ilgili yapılan 1.022 patent başvurusu varken, 591 ürün patent almış. Son olarak TGB’lerde yer alan firmaların istihdam ettiği kişi sayısı ise 38.239.

İhracat rakamlarına baktığımızda ise söz konusu firmaların Aralık 2015 itibariyle yaptıkları toplam ihracatın yaklaşık 2,4 milyar Amerikan doları olduğunu görüyoruz.

Sonuç olarak Bakan Fikri Işık’ın iddiası verilerle destekleniyor, bu sebeple iddiasında doğruluk payı vardır.