Son 14 yılda, araştırmacı personel sayımız artarak 2016 sonunda 122 bine ulaştı. Ar-Ge harcamalarımız arttı. Geçen yıl 20 milyar 600 milyon harcama yapıldı. GSYİH’nin yüzde 1’ini geçtik
AR-GE Harcamalarının GSYİH'e Oranı Artıyor
Ankara’da gazete temsilcilerine konuşan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, TÜBİTAK’ta yapılacak olacak olan reform çalışmaları hakkında bilgi verdi. Konuşması esnasında 2016 yılında gerçekleştirilen AR-GE çalışmaları ile ilgili bilgiler de paylaşan Bakan Özlü, araştırmacı sayısının 2016 sonunda 122 bine ulaştığını ve 20 milyar 660 milyona TL’ye ulaşan AR-GE harcamalarının GSYİH’dan aldığı payın %1’in üzerine çıktığını iddia etti.
AR-GE Personeli Düzenli Olarak Artış Gösteriyor
Demecin durumunu Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik İstatistikleri kaynağı üzerinden ele aldık. Kaynaktaki bilgiler en son 18 Kasım 2016 yılında güncellenmiş ve 2015 yılına ait veri sunuyor. Dolayısıyla her ne kadar Bakan Özlü demecinde 2016 yılına dair rakamlar öne sürüyor olsa da, açık kaynaklar bizi 2015’in ilerisine götüremiyor. Demeçte araştırmacı sayısının 2016 yılında 122.000’e yükseldiği ifade ediliyordu. TÜBİTAK verileri bu konuda bildik anlamıyla kişi sayısını değil, kişilerin zamanlarının ne kadarını AR-GE çalışmalarına harcadığını dikkate alan Tam Zaman Eşdeğer (TZE) kavramını dikkate alıyor. Açıklamak gerekirse, zamanının %30'unu AR-GE çalışmaları için ve kalanını da diğer faaliyetlerde (öğretim, üniversite idaresi ve öğrenci danışmanlığı) harcayan bir kişi, 0.3 TZE olarak ele alınmaktadır. Benzer olarak, tam zamanlı bir AR-GE çalışanı, bir AR-GE biriminde sadece 6 ay istihdam edildiyse, bu 0.5 TZE anlamına gelir. Tabloya göre 2016 yılında 122.000 TZE AR-GE personeli vardı. Bunlar arasında 95.000’i araştırmacı statüsündeyken geriye kalan 27.000 TZE ise çalışmalarını araştırmacının gözetiminde gerçekleştiren teknisyenler ve diğer destek personelinden oluşmaktadır.
AR-GE Harcamalarının GSYİH’ye Oranı 2014’de Yüzde 1 Seviyesini Geçti
AR-GE harcamalarının GSYİH içinde kapladığı pay ülkelerin zenginlikleri ile yakından alakalı bir konu. AR-GE çalışmalarını sanayiye aktararak piyasalaştırılmasını başaran ülkeler katma değeri yüksek ürünlerden elde ettikleri gelirle zenginliklerini daha da arttırma olanağına sahipler. OECD ülkeleri arasında AR-GE harcamaları/GSYİH oranı 2015 yılında ortalama %2,4 seviyesindeydi. Bu alanda zirveyi paylaşan iki ülke ise yüzde 4,3’ü zorlayan İsrail ve Güney Kore oluyor. Türkiye’de gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcaması 2015 yılında bir önceki yıla göre %17,1 artarak, 20 milyar 615 milyon TL oldu. Yüzdesel olarak bakıldığında bir önceki yıl %1,01 olan gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının GSYİH içindeki payı 2015 yılında %1,06’ya yükseldi. Kişi başına düşen AR-GE harcaması açısından bakıldığında 2006’da miktarın 78 dolar olduğu, aradan geçen on yılda ise 206 dolara yükseldiği TÜBİTAK kaynaklarında belirtiliyor.
Genel bir değerlendirme yapıldığı zaman Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü’nün iddiasının AR-GE personeli ile ilgili kısmında kavramların isimlendirilmesi konusunda ufak bir eksiklik olduğu görülüyor. Ancak bu eksiklik bilinçli bir yanlış yönlendirmeden ziyade, ifadenin basitleştirilmesi olarak yorumlanabilir. Öne sürülen değerler açık kaynaklarla birebir örtüşüyor. Sonuç olarak iddiada doğruluk payı vardır diyoruz.
Bilim,Sanayi ve Teknoloji Bakanı
İddiasında Doğruluk Payı Vardır.
