Başkanlık Sistemi Tartışmaları Sürüyor

Başkanlık Sistemi Tartışmaları Sürüyor

Genel seçimler yaklaşırken başkanlık sisteminin hayata geçirilip geçirilmeyeceği yönündeki tartışmalar devam ediyor. Hükümet kanadı başkanlık sisteminin kalkınma ve istikrar için gerekli olduğu görüşünü savunurken, muhalefet ise başkanlık sisteminin her koşulda iyi olmayacağı ile ilgili iddialar öne sürüyor. CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak da 18 Mayıs 2015’de yazdığı bir Twitter mesajında; insani gelişmişlikteki ilk 20 ülkenin 16’sının parlamenter demokrasiyle, 2’sinin başkanlıkla yönetildiğini, son 20'nin 15’inde ise başkanlık sistemi olduğunu iddia etti.

UNDP İnsani Gelişim Endeksi’nin Gösterdikleri

Başkanlık sistemi ve gelişmişlik arasındaki ilişki daha önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir iddiasıyla da gündemimize gelmişti. Cumhurbaşkanı’nın iddiasına göre gelişmiş ülkelerin tamamına yakınında başkanlık sistemi vardı, ancak analizimiz bunun tam aksinin doğru olduğunu göstermişti.

Öztrak’ın iddiası bu kez farklı olarak sadece insani gelişmişlik konusuna işaret ediyor. Bu nedenle UNDP’nin düzenli olarak güncellediği, yaşam standartları, eğitim durumu ve milli gelir değerlerini dikkate alan İnsani Gelişmişlik Endeksi’ni (İGE) dikkate alacağız.

UNDP İGE 2014 verilerine göre, listede ilk 20’de yer alan ülkeler ve yönetim biçimleri tabloda gösterilmektedir:

Görüldüğü gibi ilk yirmideki ülkelerin ikisinde (ABD ve G. Kore) başkanlık sistemi var. Fransa ve İsviçre’de ise yarı başkanlık ve karma sistemler uygulanıyor. İGE’nin 187 ülkeden oluşan sıralamasındaki son yirmi ülke arasında 5 ülkede yarı başkanlık sistemi, bir ülkede (Etiyopya) ise parlamenter sistem var.

Sonuç olarak Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak’ın iddiasında doğruluk payı vardır.